- İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi
- Vol: 2 Issue: 3
- TEHÂFÜT EKSENLİ KELÂM-FELSEFE TARTIŞMALARINDA NEFİSLERİN BEDENLERE TEKRAR İADESİ MESELESİ
TEHÂFÜT EKSENLİ KELÂM-FELSEFE TARTIŞMALARINDA NEFİSLERİN BEDENLERE TEKRAR İADESİ MESELESİ
Authors : Ömer Faruk Erdoğan
Pages : 428-458
Doi:10.20486/imad.341414
View : 4 | Download : 2
Publication Date : 2017-12-22
Article Type : Research
Abstract : Filozoflar genel olarak nefis meselesini, din ile felsefenin ortak konular ı ar as ında görmüşler ve bu meseleyi bedeni y önetmesi açısından tabiat ilimlerinin, varl ık olması bakımından ise metafizik ilminin kapsam ında ele alm ışlardır. Onlara göre bedenin büyümesi, üremesi, d üşünmesi, muhakeme etmesi gibi d ışavurumlar sadece beden taraf ından yürütülemez. Bu durum doğal olarak bedenden ayr ı ama bedene birleşen ya da bedenin kendisine bitiştiği bir g ücün varlığını da akıllara getir mektedir. Bu bak ımdan Kind î , F â r â b î ve özellikle de İbn Sînâ’nın nefis hakkın daki birikimi bize Me şşâî filozoflarda nefis konusunun önemli bir yer işgal ettiğini göstermektedir. Bu makale nefis hakk ındaki bu birikimin Gazz â l î boyutuyla tart ışmaya açılmış belli kısımlarını ele alacaktır. Bili ndi ği gibi kelâm-felsefe tart ışmalarının e n önemli konusu Gazz â l î ile filozoflar aras ındaki Teh â f üt eksenli tart ışmalardır. Bu bağlamda nefslerin yeniden dirili şi, Teh â f üt i çerisinde filozoflar ın ve özellikle İbn Sînâ’nın tekfir ile itham edildiği bir mesele olunca, Teh â f üt tart ışmalarında İbn S înâ’nın nefis hakk ındaki görüşlerinin açığa çıkarılmasını ve bu tart ışmalarda Gazz âlî itham ının ne kadar do ğru oldu ğunun belirlenmesini l üzumlu hale getirmektedir. Mevzubahis bu tart ışmalar geniş perspektiften nefsin ölümden önce ve sonraki durumu nu, dirili şin mahiyetini, bu konuda nakledilen üç yorumun değerlendirilmesi ni ve ruh g öçünün geçersizliği ni kapsamaktad ır. Bu çalışma, bunlardan nefislerin bedenlere iadesi hakk ında ki baz ı tartışmaları irdelemekte ve bu konuda hem Gazz âlî’nin hem de İbn Sînâ’nın genel kan aatini ortaya koymaktad ır .Keywords : Gazzâlî, İbn Sînâ, Tehâfüt, Meâd, Nefis