- İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi
- Vol: 1 Issue: 4
- TASAVVUFTA İNSANIN EĞİTİM SÜRECİNDE AŞILMASI GEREKEN ENGEL: DÜNYA
TASAVVUFTA İNSANIN EĞİTİM SÜRECİNDE AŞILMASI GEREKEN ENGEL: DÜNYA
Authors : Kasım Kocaman
Pages : 561-588
Doi:10.20486/imad.77174
View : 5 | Download : 3
Publication Date : 2016-06-30
Article Type : Other
Abstract :İslam dininin belli bir yorumu olan, tarikat ve tekke vasıtasıyla kurumsallaşan tasavvuf, Müslümanların geleneksel İslam anlayışının şekillenmesinde önemli etkiye sahip olmuştur. Tasavvufî düşüncede birçok dinî-ahlâkî kavramın kendine göre bir anlam kazandığı görülmektedir. Bu durum, dünya kavramına yüklenen anlamda hissedilmektedir. Tasavvufî düşüncede dünya, "alçaklık, kötülük” manasında ele alınmakla birlikte mahiyetine, insanı bedenen, zihnen ve kalben meşgul edip onu Allah’tan uzaklaştıran maddi ve manevi her şeyin dâhil olduğu görülmektedir. Dünya, tasavvufî anlamda bir insanın manevi eğitim sürecinde hedeflenen ‘kâmil insan’ modeline başarıyla ulaşabilmesi için üstesinden gelinmesi gereken olumsuz bir değer olarak algılanmaktadır. Böylelikle dünyaya karşı, menfi bir algı ve mesafe bilinci oluşturularak, insanın dünyadan bedenen, zihnen ve kalben uzak durmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır. Bunu sağlayacak olan zühd anlayışının benimsenmesi için de uzlet, çile, halvet, sefer gibi yöntemlere; az yeme, az uyuma, az konuşma, zikir, tefekkür ve toplumdan uzak durma gibi riyazetlere yani tekniklere riayet edilmesi gerekmektedir. Bu teknikler, bedeni süreçleri kısıtlama anlamında "fizyolojik riyazet” ; zihni süreçleri disipline etme şeklinde "zihinsel riyazet”; duyu organlarını toplumsal etkilerden koruma biçiminde "sosyal riyazet” olarak sınıflandırılabilir. Bu bağlamda zühd, tasavvufun eğitim felsefesi; uzlet, çile, halvet ve sefer gibi tecrübeler eğitim yöntemleri; riyazet uygulamaları ise eğitim teknikleri olarak değerlendirilebilir. Tasavvufta dünyevî ilgi ve zevklerden uzaklaşma, bedenen ve kalben terk etme anlayışı olan zühdün oluşmasına zemin hazırlayan yöntemler ile kullanılan teknikler, insanın beşerî arzularının şuur üzerindeki bozucu etkilerini ortadan kaldırılmasına ve ilahî hakikatleri tam alıcı duruma geçmesine yardımcı olmaktadır. Böylece manevi terbiye sayesinde kalbin nurlanması, ruhun saflaşması ve tasavvufî bilgi edinme yollarının önündeki dünya engelinin kaldırılması sağlanmaktadır.Keywords : Tasavvuf, Dünya, Zühd, Eğitim, Yöntem