- İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi
- Vol: 1 Issue: 3
- زَلَّةُ العَالِم و كيفية التّعامل معها عند الفقهاء و الأصوليين...
زَلَّةُ العَالِم و كيفية التّعامل معها عند الفقهاء و الأصوليين
Authors : Taiseer Barmu
Pages : 472-491
Doi:10.20486/imad.82075
View : 5 | Download : 3
Publication Date : 2015-12-24
Article Type : Other
Abstract :İnsanlar hata edebilir, unutabilir yahut heva ve hevesine uyabilir. Müçtehit de şer’î bir hükmü beyan ettiğinde aynı duruma maruz kalabilir. Onun hatası ilmî konumundan dolayı fahiş bir hata olarak kabul edilir. Muhakkik âlimler böyle bir hatayı "zelletü’l-âlim” terimi ile açıklamışlardır. Bu hata müçtehidin açık bir şer’î delile, icmâya, genel kabule yahut açık kıyasa muhalif içtihatta bulunmasından kaynaklanmaktadır. Sahâbeden günümüze kadar âlimler, zelletü’l-âlimi reddetmişlerdir. Bunu reddetmelerinin sebebi de, bu meselenin ümmet için tehlikeli ve zararlı olmasıdır. Bundan dolayı, zelleye düşmüş âlimlerin taklit edilmesi ve ihtilaflı konularda onlara uyulması caiz görülmemiştir. Ayrıca onların görüşlerine göre fetva verilemeyeceği belirtilmiş ve onların görüşüne göre hüküm veren hâkimin hükmünün geçersiz olacağı ifade edilmiştir. Müçtehitlerin bu tür hatalara düşmesinin sebebi, içtihat ederken şer’î delillere tam olarak vakıf olmamaları yahut içtihat mekanizmasını bilmemeleridir. Müçtehitlerin görüşleri, herkesi ilgilendirdiği için, hataları da ilmî olarak incelenmelidir. Bu çalışmada âlimin zellesi, sebepleri ve müçtehitlerin konuya yaklaşımları ele alınmıştır. Konuyla ilgili görüşler, temel kaynaklara inilerek değerlendirilmiştir.Keywords : Fıkıh Usûlü, Şer’î hüküm, Zelletü’l-âlim, Taklit, Makâsıdü’ş- Şerîa