- İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi
- Issue: 31
- Hanefi Usûl Muhtasarlarının Gelişimi: (III) Habbâzî’nin Muğnî’si ve Hanefi Usûlündeki Yeri...
Hanefi Usûl Muhtasarlarının Gelişimi: (III) Habbâzî’nin Muğnî’si ve Hanefi Usûlündeki Yeri
Authors : Mehmet Boynukalin
Pages : 589-609
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2018-04-30
Article Type : Research
Abstract :Hanefî usûl-i fıkıh muhtasarlarının gelişiminin incelenmesi usûl ilminin tarihi gelişimini tespit etme açısından önem arz etmektedir. Pezdevî’nin (482/1089) Usûl’ü ve Hüsameddin el-Ahsîketî’nin (644/1247) Müntehab’ından sonra göze çarpan Hanefî usûl muhtasarı Habbâzî’nin (691/1292) el-Muğnî adlı eseridir. Büyük ölçüde Serahsî (483/1090) ve Pezdevî’nin eserlerini esas alarak onları özetleyen Habbâzî’nin çalışması Hanefî usûlcüleri tarafından kabul görmüş, ders kitabı olarak okutulmuş, metin olarak ezberlenmiş, birçok usûlcü tarafından şerhedilmiştir. Habbâzî’nin Muğnî’si üzerine 16 şerh yazıldığını tespit edebildik. Telif edildikten sonra geçen 1,5 asır içinde müellifi dâhil 12 Usûl âlimi tarafından şerh edilen bu muhtasar kısa bir süre içinde yaygınlaşmış ve büyük ilgi görmüştür. Ancak eserin sistematik olmaması ve daha iyi muhtasarların telif edilmesi gibi sebeplerle, zamanla bu ilgi Nesefî’nin (710/1310) Menar’ı ve Sadrüşşeria’nın (747/1346) Tenkih’i gibi başka muhtasarlara doğru kaymış ve başka usûl metinleri öne çıkmıştır.Keywords : Hanefî usûl-i fıkhı, Muhtasar, Serahsî, Habbâzî, Usûl-i fıkhın gelişimi