- İslam Araştırmaları Dergisi
- Issue: 17
- Tarih ve Toplum Araştırmalarında Bir Yöntem Kaynağı Olarak Klasik Metafizik: Fahreddin er-Râzî Ekolü...
Tarih ve Toplum Araştırmalarında Bir Yöntem Kaynağı Olarak Klasik Metafizik: Fahreddin er-Râzî Ekolü ve İbn Haldûn
Authors : Tahsin Görgün
Pages : 49-78
View : 10 | Download : 2
Publication Date : 2007-01-01
Article Type : Research
Abstract :İbn Haldûn hakkında yapılan araştırmalarda genellikle onun öncüsü ve takipçisi olmayan bir düşünür olduğu kabul edilir / var sayılır. Bu varsayımın nasıl ortaya çıktığı sorusu bizi etkin Batı tarih yazarlığının İslâm kültürü, medeniyeti ve düşüncesine tarihte verdiği yere götürmektedir. İslâm kültür ve medeniyetini olduğu kadar, bu kültür ve medeniyetin tamamlayıcı bir unsuru olan düşüncenin de belirli bir algısını içeren bu kabul, XX. yüzyıl araştırmacıları tarafından da sorgusuz sualsiz kabul edildiği gibi, bunun arkasındaki tarih yazarlığı siyaseti henüz sorgulanmamıştır. Bu kabul, İslâm tarihi ve medeniyetini XIII. yüzyılda bitirmekte ve Türklerin etkin olduğu dönemi; özellikle Osmanlı, Safevî ve Bâbür Hanlığı’nın etkin olduğu yüzyılları İslâm tarihinin bir parçası olarak kabul etmediği gibi, Türklerin kültür ve medeniyete katkısını da en iyi ihtimalle parantez içine almaktadır. Bu tarih yazarlığı siyasetinin yerini, artık hakikate bırakma zamanı gelmiştir. Bu çerçevede İbn Haldûn’un düşüncesi ve parçası olduğu İslâm düşüncesi içindeki yeri, bu siyaseti sorgulamanın iyi bir vesilesi olarak da kabul edilebilir.Keywords : İbn Haldun, Maveraünnehir, sosyal metafizik, Fahreddin er-Râzî, Adûdüddin el-Îcî, Sadeddin et-Taftazânî