Fars Edebiyatında Şairlerin Mahlasları
Authors : Çetin Kaska
Pages : 139-172
Doi:10.33201/iranian.605730
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Research
Abstract :Fars şiirinde mahlas hicri dördüncü yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Hicri üçüncü yüzyıldan sadece elli sekiz beyit kalmış ve bu beyitlerin içinde herhangi bir mahlas bulunmamaktadır. Mahlası şairin kendisi seçtiği gibi üstad kabul edilen bir şair tarafından da verilebilmektedir. Fars şairler genellikle mahlaslarını gazel veya kasidelerinin sonunda ifade etmişlerdir. Fars şiirinde mahlasları günümüze ulaşan ilk kişiler Rûdekî, Dakîkî, Kisâ’î Mervezî, Menûçihrî ve birçok hicri dört ve beşinci yüzyıl şairleridir. Moğol döneminden sonra aşamalı olarak mahlas gazelin sonunda yer almıştır. Mahlas seçerken tanıdık manalar ve mûsiki gibi etkenler göz önünde bulundurulmuştur. Mahlas mazmunları dönemin durumuna göre değişiklik göstermiştir. Moğolların İran’a saldırısı ve Fars şiirinin Hindistan’a girişinden sonra "Miskîn”, "Gedâ”, "Âvâre”, "Mahzûn”, "Huznî”, "Hazîn” ve "Bînevâ” gibi mahlaslar revaç kazanmıştır. Fars edebiyatında birçok şair gerçek adıyla şöhret bulmasına rağmen mahlası adından daha meşhur olan bazı şairler de bulunmaktadır. Mahlaslar genellikle şairin karakterine, eğilimine ve dünya görüşüne uygun olarak seçilmiştir. Bu makalede meşhur Fars şairlerinin mahlasları ile Fars edebiyatında mahlasın şiirlerde nasıl yer aldığı ele alınmıştır.Keywords : Filoloji, Mahlas, Fars Edebiyatı, Moğol Dönemi, Fars Şiiri