- İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi
- Vol: 10 Issue: 3
- Ayı Piyasası mı, Boğa Piyasası mı? Markov Rejim Değişim Modeli ile Borsa İstanbul için bir Analiz...
Ayı Piyasası mı, Boğa Piyasası mı? Markov Rejim Değişim Modeli ile Borsa İstanbul için bir Analiz
Authors : Mustafa Can Samirkaş
Pages : 2227-2249
Doi:10.15869/itobiad.880539
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-09-30
Article Type : Research
Abstract :Çalışma kapsamında BİST100 endeksinde doğrusal olmayan davranışı ve boğa, ayı piyasası rejimlerini belirlemek için Markov Rejim Değişim modeli kullanılmıştır. Yüksek getiri rejimleri boğa piyasası rejimi, düşük ya da negatif getiri dönemleri ise ayı piyasası rejimi olarak tanımlanmıştır. Çalışmada 04.01.2010 – 31.12.2020 tarihlerini kapsayan son on yıllık periyotta günlük BIST100 endeks değerlerinin logaritmik getirileri kullanılmıştır. BIST100 endeksinin logaritmik getirisi için uygun sabit geçiş olasılıklı Markov rejim değişim modeli olarak MS(2)-AR(0) modeli belirlenmiştir. Ayrıca BIST100 endeksinin getiri serisinin ayı piyasası rejimi ve boğa piyasası rejimi dönemleri üzerinde dolar kuru değişiminin bir gecikmeli değerinin etkisinin olup olmadığı, uygun model olarak tespit edilen zaman değişkenli geçiş olasılıklı TVTP-MS(2)-AR(0) modeli ile de sınamıştır. MS(2)-AR(0) modeliyle yapılan analizler sonucunda BIST getiri serisinin boğa piyasasındayken bir sonraki dönemde tekrardan boğa piyasasında kalma olasılığı yaklaşık %87; ayı piyasasındayken tekrardan ayı piyasasında kalma olasılığı ise yaklaşık %97 olduğu tespit edilmiştir. BIST getirileri boğa piyasası rejimindeyken bir sonraki dönemde ayı piyasası rejimine geçme olasılığı yaklaşık %12,9 iken ayı piyasası rejimindeyken bir sonraki dönemde boğa piyasası rejimine geçme olasılığı yaklaşık %3’tür. Bununla birlikte BIST getiri serisinin yükseliş rejiminde ortalama 7,75 gün kalırken, düşüş rejiminde 32,64 gün kaldığı tespit edilmiştir. Dolar kurunun rejim geçiş olasılıklarına etkisi dikkate alındığında TVTP-MS(2)-AR(0) Modelinin analiz sonuçlarında dolar kurunun boğa piyasası kalıcılığında etkisi olduğu tespit edilmiştir. BIST getiri serisinin boğa piyasası rejimindeyken bir sonraki dönemde tekrardan boğa piyasası rejiminde kalma olasılığı MS(2)-AR(0) modeline göre artmış ve %96,20 olmuştur. Ayı piyasası rejimindeyken tekrardan ayı piyasasında kalma olasılığı ise yaklaşık %86’dir. BIST getirileri boğa piyasası rejimindeyken bir sonraki dönemde ayı piyasası rejimine geçme olasılığı yaklaşık %3,8 iken ayı piyasası rejiminden bir sonraki dönemde boğa piyasası rejimine geçme olasılığı yaklaşık %13,9 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca bilgi kriterleri dikkate alınarak TVTP(2)-AR(0) modelinin MS(2)-AR(0) modeline göre daha güçlü sonuçlar verdiği tespit edilmiştir.Keywords : BIST100, Boğa Piyasası, Ayı Piyasası, Dolar Kuru, Markov Rejim Değişim Modeli