- İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 11 Issue: 2
- SİVAS YÖRESİ KIRIK HAVALARINDA MAKAMSAL VE RİTMİK YAPI
SİVAS YÖRESİ KIRIK HAVALARINDA MAKAMSAL VE RİTMİK YAPI
Authors : Ferdi Karaönçel, Ersan Çiftci, Ayşe Karaönçel
Pages : 473-493
Doi:10.54282/inijoss.1007651
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2022-12-31
Article Type : Research
Abstract :İç Anadolu Bölgesinin en doğusunda yer alan Sivas’ın büyük bir bölümü Kızılırmak Havzasında, diğer bölümleri ise Yeşilırmak ve Fırat Havzaları içerisinde yer almaktadır. Sivas yöresinin tarihi incelendiğinde birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı görülmektedir. Zengin ve geniş kültürel çeşitlilik Sivas yöresi türkülerine de yansımaktadır. Bu çalışmada; Sivas yöresi kırık havaları makamsal ve ritmik açıdan incelenmiştir. Araştırma verilerini elde etmede literatür ve belgesel kaynak tarama yöntemleri kullanılmıştır. Bu bağlamda, Sivas yöresine ait TRT Türk Halk Müziği Repertuvarında yer alan nota arşivi taranarak kırık havaların notaları içerik analizi ile incelenmiştir. 314 türkü (kırık hava), 133 uzun hava ve 43 oyun havası olmak üzere toplam 490 türkü tespit edilmiştir. Tespit edilen türkülerin dağılımlarına bakıldığında; türkü (kırık hava) (119), uzun hava (43) ve oyun havalarının (33) çoğunlukla merkez ilçede yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Sivas yöresi türküleri genel olarak ele alındığında, kırık havaların öne çıktığı görülmektedir. Kırık havalar üzerinde makamsal açıdan yapılan analizler sonucunda; Hüseyni, Uşşâk ve Hicaz makamlarının yoğun olarak kullanıldığı, ritmik açıdan yapılan analizler sonucunda ise 4/4 ve 2/4’lük usüllerin ağırlıklı olarak kullanıldığı görülmüştür. Tempo çeşitliliği açısından yapılan analizlerde ise 4/4, 2/4, 10/8, 7/8 ve 6/4’lük usüllerdeki tempo çeşitliliğinin fazla olduğu tespit edilirken, temposu belirli olmayan usüllerde görülmektedir.Keywords : Sivas Kültürü, Sivas Türküleri, Kırık Havalar, Makam, Usül