- İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- Vol: 13 Issue: 2
- İTİRAZIN İPTALİ DAVASININ TÜRK MİLLETLERARASI USUL HUKUKU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ
İTİRAZIN İPTALİ DAVASININ TÜRK MİLLETLERARASI USUL HUKUKU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ
Authors : Sinan Can Konyali
Pages : 519-533
Doi:10.21492/inuhfd.1128861
View : 7 | Download : 5
Publication Date : 2022-12-31
Article Type : Research
Abstract :İtirazın iptali davasının kendisine özgü niteliği Türk icra hukukunda birçok sorunu ve tartışmayı beraberinde getirmektedir. Söz konusu tartışmaların milletlerarası usul hukuku boyutuyla da ele alınması gerekmektedir. Keza yabancılık unsuru barındıran özel hukuk ilişkilerinde taraflar, giderek artan bir biçimde yetki ya da tahkim anlaşmaları akdetmekte ve uyuşmazlığın yabancı devlet mahkemesi ya da hakemler önünde görülmesi konusunda anlaşabilmektedir. Aralarında yetki ya da tahkim anlaşması bulunması durumunda alacaklının, borçluyla aralarındaki güven ilişkisi gereği uyuşmazlığın çözümü için yetkili yabancı mahkemeye ya da hakemlere başvurması beklenir. Ancak alacaklı yetki ya da tahkim anlaşmasının varlığına rağmen borçlu aleyhine ilamsız icra takibine başvurabilmektedir. Borçlunun takibe itiraz etmesi durumunda ise itirazın kaldırılması yoluna başvuramayan alacaklı tarafından takibe devam edilebilmesinin tek yolu itirazın iptali davası ikame etmektir. İtirazın iptali davası konusunda Türk mahkemelerinin yetkisi münhasır değildir. Dava her ne kadar icra hukuku içerisinde yer alsa da maddi hukuk karakteri gereği tarafların yetki anlaşmalarının geçerliliğine engel olmaması lazım gelir. Tahkim bakımından ise para veya teminat borçlarını içeren itirazın iptali davasının konu yönünden tahkime elverişli olarak kabul edilmesi gerektiği ve hakemlerin itirazın iptaline karar verme konusunda yetkili oldukları son yıllardaki Yargıtay kararları ve doktrin görüşleri ışığında ortaya konmuştur. İtirazın iptali davası, yalnızca Türk ve İsviçre Hukuku’nda kabul edilmektedir. Dolayısıyla yabancı hâkimin ya da hakemlerin davayı ne şekilde vasıflandıracağı, esasa uygulanacak hukuku ne şekilde belirleyeceği gibi birçok problemle karşılaşılmaktadır. Bunun yanı sıra bir yıllık hak düşürücü sürenin yabancı mahkemeler ya da hakemler önünde açılan davalar üzerindeki etkisi, tazminatlar, yabancı mahkeme ya da hakem kararına binaen ilamsız icra takibi başlatılıp başlatılamayacağı konuları tartışılması gereken sorunlardan birkaçıdır.Keywords : Milletlerarası Usul Hukuku, Yetki Anlaşması, Tahkim Anlaşması, Tanıma-Tenfiz, İtirazın İptali