- İlahiyat Tetkikleri Dergisi
- Issue: 52
- Murat Ak. Şair ve Peygamber Naʻt Geleneğinde Hz. Peygamber İmgesi. İstanbul: KETEBE Yayınları / Publ...
Murat Ak. Şair ve Peygamber Naʻt Geleneğinde Hz. Peygamber İmgesi. İstanbul: KETEBE Yayınları / Publishing, 2018
Authors : Oğuz Yilmaz
Pages : 341-346
Doi:10.29288/ilted.595788
View : 16 | Download : 4
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Bookreview
Abstract :Edebî türler bağlamında Hz. Peygamber; doğumu (mevlid), mucizeleri (mi ʻ râciyye), fazileti (fazîletnâme), risâleti (bi’setnâme), savaşları (gazavât), sözleri (kırk, yüz, bin hadîs), fizikî ve ahlakî yönleriyle şemâili (şemâil, hilye), isimleri-sıfatları (esmâ-i nebî, evsâf-ı nebî), nesebi (neseb-i şerîf), vefatı (vefât-ı nebî) kısacası hayatının (siyer/sîre) tüm yönleri mensûr, manzûm, manzûm-mensûr gibi tarzlarla çeşitli şekillerde ele alınmıştır. Bunların dışında ilk dönem ürünlerinden itibaren Türk İslam Edebiyatında O’nu övmek maksadıyla hemen her şair tarafından kaleme alınan na ʻ tların nitelik ve nicelik itibariyle Hz. Peygamber ile ilgili edebî türler içerisinde ayrı bir yeri bulunmaktadır. Bu türün özellikle nicelik bakımından ön plana çıkmasında; Hz. Peygamber’e duyulan derin sevginin tezahür etmesinin yanı sıra İslâmî telîf tertibinde kitaplara besmele ve hamdelenin yanı sıra salvele ile başlanması, dîvân ya da mesnevîlere tevhîd ve münâcâttan sonra na ʻ t ile devam edilmesi geleneği de etki etmiştir. Hatta edebî eser özelinde her şair na ʻ t yazmaya çalıştığı gibi tertip ettikleri eserlerini sadece na ʻ tlardan oluşturan (dîvân-ı nu ʻ ût) şairler de mevcuttur. Ayrıca farklı şairlerin gerek dinî gerekse de tasavvufî biçim ve muhtevayla kaleme aldıkları na ʻ tların derlenerek na ʻ t mecmualarının oluşturulduğu da görülmektedir. Tanıtmaya ve değerlendirmeye temel alınan eserin de hareket merkezini bu mecmualarda yer alan na ʻ tlar oluşturmaktadır. Tasavvuf düşüncesindeki Hz. Peygamber telakkisinin/tasavvururun Türk İslam toplumuna, kültürüne özelde ise na ʻ tlara etkisinin ve kaynaklığının yansımasını hedef alan çalışma; varlık, bilgi ve ahlak konuları ekseninde na ʻ t yazarlarının, metinlerini oluştururken temellerine bu düşünceden neleri koyduklarını ilmî veriler ışığında ve örnekler eşliğinde ele almaktadır.Keywords : Türk İslam Edebiyatı, Edebî Türler, Hz. Peygamber ile İlgili Edebî Türler, Na't, Tasavvuf, Naʻt Mecmuaları