Tevâtür Kavramını Kullanan İlimler
Authors : Osman Bayraktutan
Pages : 91-135
View : 11 | Download : 4
Publication Date : 2019-06-30
Article Type : Research
Abstract :Hicrî ikinci asırdan sonra İslami ilimler alanında tedvin faaliyeti başlamış, zayıfla kuvvetlinin, doğru ile yanlışın, mütevâtir ile âhâdın, yaygın olanla şâz olanın, zarûrî ile nazarînin birbirlerinden ayrılması için sistematik olarak belli şartlar ortaya atılmaya başlanmıştır. Kesin bilginin kriterleri oluşturularak kimsenin itiraz edemeyeceği, üzerinde ihtilaf edilmeyen, âliminden cahiline herkesin ittifakla kabul edeceği bilginin ne olduğu ve nasıl meydana geldiği üzerine çalışmalar yapılmıştır. Her ilim kesin bilgiye ulaşmak için kendine göre kriter belirlemiş, bu kriterlere uygunluğu bağlamında bilginin doğru ve güvenilir olduğunu, kriterlere uymadığı müddetçe doğru ve güvenilirliğini derece derece kaybedeceğini savunmuştur. Bu bağlamda haber kavramını ilk defa kelâm ilmi kullanmaya başlamış, itikâdî konularda bir bilginin kesin mi zan mı olduğu önemli bir husus olmuştur. Kesin bilgi oluşturan haberler tevâtür kapsamında görülmüştür. Ardından usûl-i fıkıh kesin bilgi ile amel etmek için kavramı kullanmıştır. Usûl-i fıkıhta bir hukuki hükmün ortaya çıkması ve delillendirilmesi açısından mütevâtir habere büyük bir önem verilmiştir. Hadis ilmi tevâtür kavramını ilk başlarda kullanmamasına rağmen, İbn-i Hacer ile birlikte kavramı kullanmaya başlamış ancak bu tartışma yaratan bir kavram olarak hadis ilminde yerini almıştır. Hadislerin senetleri ve metinleri olduğu ve bunların incelemeye tabi tutulduğu, bir istidlâl eylemi neticesine göre doğruluğuna karar verildiği için mütevâtir kapsamında görülmemiştir. Hadis ilminden etkilenen kırâat ilmi de kavramı kendi ilmi disiplini içerisinde kullanmıştır.Keywords : Kur, Kırâat, Mütevâtir, Kelâm, Hadis, Usûl-i Fıkıh