Ahilikte Usta Çırak İlişkisi ve Sosyal Güvenlik
Authors : Azat Toktonaliev
Pages : 123-136
View : 15 | Download : 7
Publication Date : 2020-12-31
Article Type : Research
Abstract :Ahilik müessesesi, XIII. Yüzyıl ile XIX. Yüzyıllar arasında Anadolu topraklarında, Türkistan’da ve Balkanlarda yaşayan Türklerin meslek, sanat ve kültür sahalarında yetişmelerini ve ahlâkî olarak gelişmelerini temel teşkil eden bir teşkilata verilen isimdir. Bu çalışmamızın temel hedefi, ahiliğin meydana gelişi, tarihi ve günümüze yansımaları ile ilgili bahsetmek olacaktır. İnsanlığın bir bütün olarak ele alındığı Ahilik müessesesinde ahlaklı birey ve sağlıklı çevre hedeflenmiştir. Dolayısıyla Ahilik müessesesinde birey için mesleki bilgilere ek olarak ayrıca dinî, kültürel, ahlâkî ve toplumsal bilgiler vermek de hedeflenmiştir. Olayın teori yönünden daha çok, uygulamalı ve pratiğe dayalı verilen eğitimle Ahilere çok önemli sorumluluklar ve görevler verilmiştir. Ahi Birlikleri geliştirmiş oldukları ahlâkî, toplumsal ve iktisâdî ilke ve erdemlerle günümüzün çeşitli yapılanmalarına, sendikalarına, gençlik ve meslek kuruluşlarına, özel eğitim kurumlarına, birçok açıdan örnek teşkil edebilecek bir yapıya sahiptir. Ahilik, bir müessese olarak varlığını sürdürememiş olsa da yüzyıllar boyunca Anadolu topraklarında faaliyet yapmakla medenî, ahlâkî ve kültürel miras bırakmıştır. Bu yüzden iş hayatında Ahiliğin kültürel sirayeti toplumun örf ve geleneklerinin, iş ahlâkının, müşteriyi korumanın ve kalite standartlarının günümüze yansımaları inkâr edilemeyecek kadar fazladır. Ahilikten bize kalan pek çok adet ve uygulamaların başında "esnaf” kelimesi gelir. Günümüzde üretici ile müşteri, devlet ile vatandaş, emek ile sermayenin bir arada bulunduğu çalışma ortamının sağlanması, iktisadî yapı ve sosyal birliktelik için son derece elzemdir. Bu sistemin Ahilik müessesesinin aktif olduğu çağlarda sağlandığı görülmektedir. Bu sistem, sağlıklı ve güvenilir çalışma şartlarının yerine getirilmesi bakımından ekonomik kalkınmanın temel esasıdır. Günümüzde çalışma yaşamında, siyasette, toplumsal yaşamda ve ahlâkî prensip ve değerlerin önemi ve bunlara karşı duyulan gereksinim gittikçe artmaktadır. Diğer bir yandan ahilikte usta-çırak ilişkileri ve toplumsal güvenlik esasları da göz ardı edilmeden devam ettirilmiş ve geliştirilmiştir. Ahilikte müessesesinde hem kişisel ahlâkî eğitim, hem de meslekî eğitim genel anlamda usta-çırak ilişkisi esas alınarak gerçekleşmiştir. Bu yüzden kaliteli bir eğitimin yanında sistemin düzenli bir şekilde devam etmesi sağlanmıştır. Mesela; usta çırağını yaptığı hatasından ötürü işinden etmiş ise bu çırağını bağışlayıp geri işe almıştır. Fakat ömründe hiç çıraklık yapmamış elamanların zengin ve varlıklı oldukları varsayılarak onlara iş yeri açmalarına asla müsaade edilmemiştir. Ahilik müesseselerinde çıraklar ustalarına karşı tam bir sadakatle bağlı olmayı vadetmişlerdir. Toplumsal güvenlik açısından ise bu müesseseye girenler toplumda denge unsuru teşkil etmişlerdir. Özellikle kurdukları dernekler ve vakıflarla hayatın birçok sahasını ilgilendiren konularda kamuya faydalı faaliyette bulunmuşlardır.Keywords : Ahilik, Ahlak, Esnaf, Usta-Çırak, Sosyal Güvenlik