- İlahiyat Araştırmaları Dergisi
- Issue: 14
- Aslah konusu Bağlamında Mâtürîdî’nin Mu’tezile Eleştirileri
Aslah konusu Bağlamında Mâtürîdî’nin Mu’tezile Eleştirileri
Authors : Muhammet Aydin
Pages : 73-102
View : 14 | Download : 8
Publication Date : 2020-12-31
Article Type : Research
Abstract :Din/İslam yalnız Allah hakkında söylenilen hükümlerden ve önermelerden ibaret değildir. Dine kaynağı bakımından bakıldığında ilahi/lâhuti tabiatı söz konusu iken; dinin hedef kitlesi söz konusu edildiğinde insani/nâsuti karakterinden söz etmek mümkündür. Kimi ekoller din konusunda yaratıcıya ve O’nun sıfatlarına önem ve ağırlık verirken kimi ekoller dinin muhatabı konumundaki insanı ön plana almışlardır. Başka bir ifadeyle din/yaratıcı karşısında insanın sorumluluklarını, yeteneklerini, sınanmasını ve özgürlüğünü ele alıp tartışmışlardır. Aslah konusu Kelâm’da insan fiilleri kapsamında konumlandırılmaktadır. Ancak her ekol farklı noktalardan/hassasiyetlerden hareket etmektedir. Kimi hareket noktası olarak Allah’ın mutlak kudretini, ezeli bilgisini ve mutlak iradesini esas almışken kimileri hareket noktası olarak insanın kapasitesini, sorumluluğunu ve özgürlüğünü esas almışlardır. Bu açıdan bakıldığında ekollerin kendi iç tutarlılıklarını muhafaza ettikleri söylenebilir. Zira her biri sahip oldukları metodolojileri üzerinden konuya yaklaşmaktadırlar. Biz bu makalede Mâtürîdî’nin aslah konusuna yaklaşımını ele alırken temel referanslarını ortaya koymayı ve Mu’tezile’ye yaptığı eleştirileri tasviri olarak tespit etmeyi amaçladık. Bu araştırmada temel metinler olarak Mâtürîdî’nin Tevhid adlı Kelâm klasiği ile hacimli Te’vîlât’ını esas aldık.Keywords : Kelâm, Mâtürîdî, Mu’tezile, Aslah, Hikmet