- İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi
- Cilt: 10 Sayı: 1
- Arapça Hikemi Şiirlerde Klişe Bir Form: İze’l-Mer’u Kalıbı
Arapça Hikemi Şiirlerde Klişe Bir Form: İze’l-Mer’u Kalıbı
Authors : Muhammed Faruk Çakir, Adnan Arslan
Pages : 109-126
Doi:10.5281/zenodo.10530530
View : 37 | Download : 26
Publication Date : 2024-01-25
Article Type : Research
Abstract :Arap şiiri, Cahiliyeden modern döneme kadar şekil ve tema bakımından köklü değişimlere tanıklık etmiştir. Asırlar içerisinde kaside yapısına yeni açılımlar getirildiği gibi Arap şiirinin alamet-i farikası olan nazım anlayışında da önemli dönüşümler yaşanmıştır. Kaçınılmaz olan değişimden içerik de nasibini almış, zühd ve mücûn (müstehcenlik) gibi yeni temalar Arap şiirine girmiştir. Ancak şu var ki Arap şiirinde bazı kalıp ifadeler Cahiliyeden günümüze, herhangi bir değişikliğe uğramadan süregelmiştir. Arap şairlerinin müstakil hikmet şiirleri yahut kaside içine serpiştirilmiş nasihatname türünde hayat tecrübesi içeren beyitlere yer verdiklerinde, daha sonra standartlaşmış olduğunu fark ettiğimiz belirli birtakım klişe ifadeler kullandıkları müşahede edilmiştir. Klişeleşmiş bu ifadelerden biri olan İze’l-mer’u, Arap şairinin hayat tecrübesini hikmet formunda aktarmak için kullandığı bir kalıp haline dönüşmüştür. Şart cümlesi olarak beyit başında gelen bu kalıp ifade ile şair, hayatta belirli şartlarda hep belirli şeylerin vücuda geldiğine işaret eder. Geniş bir tecrübe ve derin bir gözlemin semeresi olan bu şart-cevap cümleleriyle şair, edebiyatını bilgeliği ile süslemiş olur. Bu çalışmada söz konusu ifadenin Arap şiirinde bir klişe olduğu ve şairlerin bunu hikmet sözüne vasıta kıldığı varsayımından hareket edilmiş ve bu açıdan Arap şiirinde konu ölçeğinde bir tarama amaçlanmıştır. Araştırma konusunun Türk ve Arap dünyasındaki Arap edebiyatı araştırmacıları tarafından daha önce ele alınmamış olmasının çalışmanın özgün değerini teşkil ettiği söylenebilir.Keywords : Arap Dili ve Belâgatı, Arap Şiiri, İze’l-Mer’u, Hikmet