- İdil Ural Araştırmaları Dergisi
- Vol: 1 Issue: 2
- Günümüz Başkurt Coğrafyasını Aşan Toponimler Üzerine Bir Değerlendirme
Günümüz Başkurt Coğrafyasını Aşan Toponimler Üzerine Bir Değerlendirme
Authors : Sabri Topal
Pages : 247-260
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Research
Abstract :Destanlar toplumların geçmişinden izler taşıyan metinlerdir. Destana konu olan geçmiş zaman parçaları sıradan olaylar olmayıp kıtlık, salgın hastalık, göç, savaş gibi toplumu derinden etkileyen hadiselerdir. Toplum yaşantısıyla ilgili olan destan türünde gerçeklikte var olan toponimlere sıklıkla rastlamak mümkündür. Diğer taraftan destanlarda hayalî toponimler de yer alır. Bu türdeki toponimlerin iki farklı şekilde vücut bulduğu söylenebilir. Birinci durumda destanda kullanılan toponim gerçeklikte bulunmamaktadır. Bu türdeki toponimlerin daha ziyade tarihî gerçeklikten uzak destanlarda görüleceği söylenebilir. İkinci durumdaysa toponim gerçeklikte mevcuttur ancak destanda geçen söz konusu olay ve kahramanla ilişkisi tarihin kendisinden değil yaratım sürecinden kaynaklanmaktadır. Destanlar birçok Türk topluluğunda olduğu gibi Başkurt kültüründe de kendisine yer bulmuştur. Başkurtların gerek sosyal hayatlarını gerekse de başka toplumlarla mücadelelerini anlatan destanlarında yaşadıkları coğrafyaya ait toponimlere sıklıkla rastlanmaktadır. Bunlar kadar çeşitli ve yoğun olmamakla birlikte günümüz Başkurt coğrafyasına uzak yerlere ait toponimler de Başkurt destanlarında karşımıza çıkmaktadır. Çalışmada destanlarda yer alan söz konusu uzak coğrafyaların yayılma sahasından bahsedilmiş, destanlarda bu coğrafyalara ait toponimlerin geçmesinde etkili olan unsurlara değinilmiş, bunların tarîhî gerçeklikten ya da destan anlatıcılarının hayal dünyasından ne ölçüde kaynaklandığı ve bu suretle de Başkurt destan anlatıcılarının ulaşılması istenen bir dış coğrafya hayaline sahip olup olmadıkları tespit edilmeye çalışılmıştır.Keywords : Başkurtlar, Destanlar, Toponimler, Tarihî kişilikler, Uzak coğrafyalar