- İdil Ural Araştırmaları Dergisi
- Vol: 1 Issue: 2
- ÇUVAŞ YAZAR ALEKSANDIR ARTEMYEV’İN "ÇUVAŞ KIZI SALAMBİ" ROMANI ÜZERİNE BİR İNCELEME...
ÇUVAŞ YAZAR ALEKSANDIR ARTEMYEV’İN "ÇUVAŞ KIZI SALAMBİ" ROMANI ÜZERİNE BİR İNCELEME
Authors : Ertuğrul Karakuş
Pages : 199-223
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Bookreview
Abstract :Aleksandır Artemyev tarafından 1956’da "Salambi” adıyla yayınlanmış olan roman, "Çuvaş Kızı Salambi” adıyla 2019 yılında Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Eser, tam bir dönem romanıdır ve ağırlıklı olarak 2.Dünya Savaşı’nın hemen sonrasına denk gelen dönemi Çuvaş toplumu özelinde ele alır. Romanın kahramanı Salambi, savaşın bütün yıkıcı sonuçlarına, hatta savaş öncesinde Türk topluluklarının üzerinden adeta bir silindir gibi geçen "repressiya”da babasını kaybetmiş olmasına rağmen, hayatın/dönemin bütün zorluklarıyla ve toplum baskısıyla mücadele eder ve kişiliğiyle "Savaş sonrası dönemde ideal bir Çuvaş Kızı”dır. Yazar haricen, dönemin her türlü insan yapısını etkili, canlı ve yer yer esprili bir üslupla esere alır. Geçmişte devlet tarafından büyük haksızlıklara uğrayıp katledilenler, en yakınları bu haksızlıklara uğrasa da hem kolhoz için hem de yağadığı ülke için fedakârca çalışanlar, dedikodularla bu çalışkan insanları yıpratmaya çalışan çıkarcı tipler, çok kültürlü ortamda Çuvaş kültürünün/milliyetinin korunması çabalarına destek vermediği gibi bu kültürü küçümseyen "mankurt” tıynetli sözde aydınlar, bu sahte aydınlara menfaatleri için boyun bükenler, son derece etkili cümlelerle konuşturularak okuyucu gözünde canlandırılmıştır. Eserin bir diğer başarısı da kurgu ve olay örgüsünün sıradışı bir çekilde sıralanış (syuzhet) çabasındadır. Salambi’nin evlat edindiği çocuğu köye getirdiği ve dedikoduların yayılmaya başladığı bölümün romanın en başına alınmasıyla yazar düğümü en başta atar ve okuyucuyu sonraki bölümleri merak etmeye yönlendirir. Sonuç olarak; Çuvaş Kızı Salambi romanının, gerek etkili olay örgüsü, gerek folklor unsurlarına sıkça yer vermesi ve gerekse de dönemin bütün insan tiplerini canlı ifadelerle tasvir etmesiyle, 2. Dünya Savaşı sonrası döneme ait en önemli Çuvaş edebiyatı ürünlerinden olduğunu söyleyebiliriz.Keywords : Türk Dünyası Edebiyatı, roman, Çuvaş Edebiyatı, Aleksandır Artemyev, Çuvaş Kızı Salambi