- İdil Ural Araştırmaları Dergisi
- Vol: 1 Issue: 1
- Çuvaş Edebiyatında Usta Bir Hikâyeci, Sivri Dilli Bir Eleştirmen: Hvetĩr Uyar (1914 -2000)
Çuvaş Edebiyatında Usta Bir Hikâyeci, Sivri Dilli Bir Eleştirmen: Hvetĩr Uyar (1914 -2000)
Authors : Özgür Yildirim
Pages : 83-108
View : 11 | Download : 9
Publication Date : 2019-06-30
Article Type : Other
Abstract :XIX. yüzyıla kadar sözlü olarak gelişimini sürdüren Çuvaş edebiyatı, Yakovlev, N. İ. Zolotnitskiy, N. İ. Aşmarin, G. Timofey gibi şair, yazar ve araştırmacıların çalışmalarıyla bir yazılı edebiyat geleneğine kavuşmuş, sonraki dönemlerde yetişen yetenekli şair ve yazarların çalışmalarıyla da modern ve özgün kimlik kazanarak atılıma geçmiştir. Gerçekleştirdiği çalışmalarla Çuvaş edebiyatının gelişimine yön veren yazarlardan biri de Hvetĩr Uyar’dır. Ünlü şair İlle Tĭhti ile İvan Muçi’nin yönlendirmesi ve teşvikiyle 1930’lu yıllardan itibaren yazım faaliyetlerine başlayan Uyar, Çuvaş edebiyatında ustaca kurgulanmış hikâyeleriyle tanınmış, Çuvaş sosyal hayatının temel meselelerine yönelen ve dili oldukça sivrilen eleştiri eserleriyle geniş kitlelere ulaşmıştır. Millî bir şuurla hareket edip halkı merkeze alan bir yaklaşım benimseyerek eserlerini biçimlendiren yazar, kaleme aldığı deneme, roman ve hikâyeleriyle halkın bilgi birikimini artırmaya çalışmıştır. Bu çerçevede söz konusu eserlerini derin bilgilerle süslemiştir. Eserlerinin konusunu tamamen Çuvaş sosyal hayatından seçen Uyar, kahramanlarını da Çuvaşların sosyal yaşamına ve dünya görüşüne uygun bir şekilde biçimlendirmiştir. Ayrıca, yazar, roman ve hikâyelerinde oldukça başarılı, resmedici betimlemeler ve psikolojik tahliler gerçekleştirmiş, Çuvaş edebiyatında psikolojik tahlil yöntemini kullanarak insanın iç dünyasına yönelen ilk yazarlardan biri olmuştur. Bu yazıda, Çuvaş edebiyatının gelişmi üzerinde kaleme aldığı eserleriyle büyük bir rol sahibi olan Hvetĩr Uyar tanıtılmaya çalışılacak ve böylece Çuvaş edebiyatı üzerine Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmlara bir katkı yapılmaya çalışılacaktır.Keywords : Hvetir Uyar, Çuvaş Edebiyatı, Eleştiri Edebiyatı, Tanata, Fedor Ermiloviç Afanas'yev