Eski Çağ’da Muş
Authors : Sırrı Tiryaki
Pages : 75-114
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2019-07-01
Article Type : Research
Abstract :Muş coğrafyasında insana dair ilk izler Paleolitik Çağ’a kadar inmiştir. Neolitik Çağda Van, Süphan Dağı Tatvan , Bingöl ve Muş kaynaklarından elde edilen Doğu Anadolu kökenli obsidyenlerin Mezopotamya coğrafyasına taşınmasıyla birlikte Muş coğrafyasındaki insani faaliyetlerde artış yaşanmıştır. Kent ve devlet tarzı ekonomilerin belirmesi ve bürokrasi sınıfının ortaya çıkması gibi sosyolojik dönüşümlerin yaşandığı Kalkolitik Çağ’da Muş, Mezopotamya kökenli Halaf ve Uruk gibi kültürlerin etkisi altına girmiştir. Tunç Çağlarının başlamasıyla birlikte Muş coğrafyası günlük hayatta dair geçim ekonomisinde çoğunlukla hayvancılıkla geçinen ve göçebe hayat tarzına sahip çoban grupların kültürü olarak tanımlanan Karaz kültürünün yayılım alanları arasında yer almıştır. Tunç Çağının sonlarında ise hayvancılık faaliyetlerine dayalı göçebe yaşam tarzı varlığını devam ettirmiştir. Ancak bölge coğrafyasında etkili olan eskinin göçebe aşiret yapısı zamanla Uruadri ve Nairi Konfederasyonu şeklinde siyasal ve sosyal dönüşümler yaşamıştır ve Muş coğrafi sahası Nairi ülkesinin sınırları içerisinde yer almıştır. Urartu Krallığı’nın kuruluşu ile birlikte bölgedeki askeri ve insani hareketlilikte yoğunluk yaşanmıştır. Urartu sonrasında ise Muş ili Med, Seleukos, Part, Roma ve Sasani gibi devletlerin yayılım faaliyetlerine sahne olmuştur.Keywords : Muş coğrafyası, Obsidyen, Halaf kültürü, Karaz kültürü.