- Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 13
- ______________________________________________ Türk Romanında Ermeni Milliyetçiliğinin Uyanışında Am...
______________________________________________ Türk Romanında Ermeni Milliyetçiliğinin Uyanışında Amerikan Kolejlerinin Etkisi
Authors : Mustafa Aydemir
Pages : 277-295
View : 11 | Download : 2
Publication Date : 2017-10-01
Article Type : Research
Abstract :Türk eğitim sisteminin gelişmesinde ve modernleşmesinde Batılı eğitim anlayışının ve yabancı okulların etkisi yadsınamaz. Ancak bu yabancı okulların Osmanlı toprakları üzerinde çeşitli emelleri olan devletlerin himayesinde misyoner teşkilatları tarafından kurulduğunu da unutmamak gerekir. Daha önce Osmanlı coğrafyasında sadece azınlıkların okulları varken Tanzimat ve Islahat Fermanı’yla yabancı okullar da faaliyet göstermeye başlarlar. Bu yabancı okullar, Batılı emperyalist devletlerin azınlıkları ayaklandırarak Osmanlı Devleti’ni parçalanmanın, etnik milliyetçilik yoluyla İslam birliğini bozmanın bir aracı olarak kullanılmıştır. Yabancı okullar içerisinde en dikkate değer olanı Amerikan okullarıdır. Amerikan misyoner örgütüne bağlı Pliny Fisk ve Levi Parsons adlı iki misyonerin 1820’de İzmir’e gelmesiyle Osmanlı topraklarında ilk Protestan misyoner faaliyeti başlar. Amerika ile Osmanlı Devleti arasında 1830’da imzalanan Ticaret Anlaşması, beraberinde eğitim faaliyetlerini de hızlandırır. Bu tarihten itibaren Osmanlı topraklarının değişik bölgelerinde açılan Amerikan okullarında, Ermenilerin milliyetçilik hareketi için yoğun bir çalışma zemini oluşturulur. Harput’ta kurulan Harput Amerikan Koleji’nde Ermeni komitecilerinin yetişmesinde ve Doğu Anadolu’daki Ermeni isyanlarının organize edilmesinde etkili olur. Çalışmamızın giriş kısmında yabancı okulların tarihi gelişimine değinildikten sonra, Türk romanında Amerikan kolejlerinin Ermeni milliyetçiliğini nasıl körüklediğine genel olarak değinilecek ve Kolejli Nereye, Yukarışehir, İsyan Eşiği ve Pervaneler romanlarından hareketle konu detaylandırılacaktır.Keywords : Ermeni Milliyetçiliği, Amerikan Kolejleri, Yabancı Okullar, Misyonerlik.