- Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 27
- The Magnificent Urartian Fortress On The Southern Slope Of Munzur Mountains (Tunceli): Kurmizak
The Magnificent Urartian Fortress On The Southern Slope Of Munzur Mountains (Tunceli): Kurmizak
Authors : Umut Parliti, Ahmet Kocaispir, Kenan Öncel
Pages : 24-56
View : 14 | Download : 3
Publication Date : 2021-07-31
Article Type : Research
Abstract :Anadolu’nun en yüksek ve zorlu coğrafyası olan Doğu Anadolu Bölgesi’nde ilk merkezi devlet yapılanmasını kuran Urartular, MÖ 858/844-590 yılları arasında bölgenin neredeyse tamamında hüküm sürmüş ve bu sürede Doğu Anadolu adeta bir altın çağ yaşamıştır. Urartu Krallığı Menua’nın hükümdarlığından itibaren Tunceli ve çevresinde tutunmaya çalıştığını Palu yazıtında Hozat’a lokalize edilen Huzuna ve yine Tunceli’ye lokalize edilen Şupa ülkesinin fethinin aktarılmasından anlıyoruz. Urartuların son büyük kralı II. Rusa zamanına kadar Tunceli’nin önemini koruduğunu bir sanat şaheseri olan Mazgirt Kaleköy Kaya Mezarı ve yazıtı tescillemektedir. Urartular Elazığ-Tunceli coğrafyasına ulaşımı oldukça yüksek ve engebeli olan Bingöl Dağları üzerinden sağlıyorlardı. Urartular için Tunceli yöresi özellikle maden kaynakları açısından cezbedici olmalıydı. Maden dışında hayvan ve hayvan ürünlerinin sömürüsü de bu meşakkatli yollu aşmalarına sebep olmuştur. Tunceli’den elde edilen vergi ve kaynakların güvenli bir şekilde doğudaki diğer eyalet merkezlerine intikal ettirilmesinde Kurmizak Kalesi’nin önemli bir üs olduğu anlaşılmaktadır. Günümüze kadar kısmen ayakta kalabilen Urartu sur birimlerinin görkemi, dağılımlarının kapladığı saha hesaplandığında oldukça güçlü bir merkez olduğu anlaşılmaktadır. Urartu kültür özellikleri sergileyen sur temel yatakları, açık hava tapınım alanları, kayalara oyulmuş anıtsal işaretler, basamaklı ve yuvarlak ağızlı sarnıçlar, parlak kırmızı astarlı ve yivli seramikler, Bianili seramikleri, kabartmalı taş parçaları ve ok uçları zamanında stratejik bir kale olduğuna işaret etmektedir.Keywords : Urartu, Kurmizak Kalesi, Tunceli, Eyalet, Bianili.