- Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
- Vol: 4 Issue: 4
- Dağlık Havzalarda Kar Birikmesine ve Erimesine Etki Eden Parametrelerin HSPF Model Programıyla İnc...
Dağlık Havzalarda Kar Birikmesine ve Erimesine Etki Eden Parametrelerin HSPF Model Programıyla İncelenmesi ve Erzurum Kırkgöze Havzası Örneği
Authors : Reşat Acar, Selim Şengül, Serkan Şenocak
Pages : 37-55
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2014-12-31
Article Type : Research
Abstract :Özellikle dağlık bölgelerde kar erimelerinden meydana gelen akışlar hidrolojik döngünün ve su temininin en önemli elemanlarından biridir. Taşkınların kontrolü, su kuvveti tesisleri, çığ tehlikeleri veya tarım, sanayi ve günlük yaşam için su temini gibi konularda değerlendirme yapabilmek için, özelikle yönetim ve karar verme modellerinin eklendiği entegre havza simülasyon modelleri oldukça önem taşımaktadır. Bu çalışmada, kavramsal yapıdaki karmaşık bir model olan ve temelde sadece Amerika Birleşik Devletleri sınırları içindeki havzaların modellenmesine olanak sağlayan Hydrological Simulation Program Fortran (HSPF) model programının Türkiye’de kar erimesinin etkili olduğu dağlık havzalara uygulanabilirliği incelenmiştir. Kar erimesinin etkili olduğu bir havzanın modellenmesinde, HSPF modeli Türkiye’de ilk defa kullanılmıştır. Çalışma alanı olarak seçilen Kırkgöze Havzası’nda 2454 m rakımında, güney bakısında kurulan otomatik meteoroloji ve kar gözlem istasyonundan elde edilen veriler kullanılarak, enerji dengesi metodolojisi ile karın birikme ve erime süreçlerine etki eden parametreler belirlenmiştir. Bu parametreler kullanılarak kurulan modelde, meteoroloji istasyonunda ölçülen ve simüle edilen kar su eşdeğerleri ve kar yükseklikleri değerlendirildiği zaman çok iyi bir benzetimin sağlanmış olduğu gözlenmiştir.Keywords : HSPF modeli, entegre havza modeli, kar modellemesi, enerji dengesi, kırkgöze havzası