- Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
- Vol: 2 Issue: 4
- Bitki Virüsleriyle Mücadelede Yeni Stratejiler: Virüs Enfeksiyonlarına ve Vektörlerine Karşı Dayanık...
Bitki Virüsleriyle Mücadelede Yeni Stratejiler: Virüs Enfeksiyonlarına ve Vektörlerine Karşı Dayanıklılığın Geliştirilmesi
Authors : Serkan Yeşil, Filiz Ertunç
Pages : 19-28
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2012-12-31
Article Type : Review
Abstract :Kültür bitkilerinde kalite ve verim azalışına sebep olan virüs hastalıkları mücadele zorluğu açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Virüsten ari (virüssüz) üretim materyali kullanmak, virüse ve vektör organizmaya dayanıklılık ıslahı ve vektör organizmalarla mücadele ederek hastalığın bulaşmasını engellemek viral hastalık etmenleriyle mücadelede en etkili yöntemlerdir. Üzerinde en fazla çalışılan yöntem virüslere karşı dayanıklı bitki genotiplerinin geliştirilmesidir. Virüslere dayanıklı çeşitler, hem doğal dayanıklılık genleri içeren hatlarla ekonomik değeri olan çeşitlerin tozlaştırılması şeklinde klasik ıslah metotlarıyla hem de son yıllarda, genetik mühendisliği yöntemleri kullanılarak transgenik olarak elde edilebilmektedir. Bitkileri virüslere karşı dayanıklı hale getirmek için üç temel transgen kaynağından faydalanılmaktadır. Bunlar doğal dayanıklılık genleri, viral sekanslardan türetilen genler (Patojen kaynaklı dayanıklılık) ve diğer kaynaklardan elde edilen ve hedef virüsü engelleyici çeşitli genlerdir. Patojen kaynaklı dayanıklılık (PDR) uygulamalarının temeli, patojenezdeki moleküler etkileşimlerin anlaşılması ve bunların patojen aleyhine bozulmasıdır. Hedef virüsün kılıf proteini (CP) geninin aktarılması ve transkripsiyon sonrası gen susturulması (Post Transcriptional Gene Silencing) patojen kaynaklı dayanıklılıkta son yıllarda en çok üzerinde durulan uygulamalardır. Bu derlemede bitki patojeni virüslerle mücadelede özellikle virüslere ve vektörlerine karşı kültür bitkilerini dayanıklı hale getirme yöntemleri özetlenmektedir.Keywords : Virüs hastalıkları, doğal dayanıklılık, patojen kaynaklı dayanıklılık, kılıf proteini geni