- IBAD Sosyal Bilimler Dergisi
- Ekim 2019 Special Issue
- Zorbalığa Dair Bilişsel Yargıların, Tepkisel ve Amaca Yönelik Saldırganlığın Aile İçi Şiddet Olgusu ...
Zorbalığa Dair Bilişsel Yargıların, Tepkisel ve Amaca Yönelik Saldırganlığın Aile İçi Şiddet Olgusu Açısından İncelenmesi
Authors : Eda Ermağan Çağlar, Tuğba Türk, Yasemin Sanal
Pages : 130-142
Doi:10.21733/ibad.603537
View : 13 | Download : 4
Publication Date : 2019-10-30
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada, cinsiyet, aile içi şiddete tanık olma, şiddete maruz kalma, maruz kalınan ve tanık olunan şiddet türü açısından zorbalığa dair bilişsel yargıların farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi; zorbalığa dair bilişlerin tepkisel ve amaçlı saldırganlıkla ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, İstanbul ilinde öğrenim gören 11-15 yaş grubu öğrencilerin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak Zorbalığa Dair Bilişler Ölçeği; Tepkisel ve Amaçlı Saldırganlık Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için pearson korelasyon analizi; yordama durumunun incelenmesinde lineer regresyon analizi kullanılmıştır. Fark testlerine yönelik analizlerde ise ilişkisiz grup t testi, Kruskal Wallis ve Mann Witney U testleri uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu %50.7’si (152) kadın, %49.3’ü (148) erkek olmak üzere 300 kişiden oluşmaktadır. Grubun yaş ortalaması 12.49 olup, çalışma grubundaki en büyük katılımcının 15 en küçük katılımcının ise 11 yaşında olduğu görülmüştür. Çalışma grubunun %30’u (90) şiddete maruz kaldığını, %62.7’si (188) şiddete maruz kalmadığını belirtmiştir. Analizlerde, zorbalığa dair bilişsel yargıların, tepkisel ve amaca yönelik saldırganlık sonucunun tahmin edilmesinde anlamlı seviyede ( b = -.34, t(298) = 6.30, p < .001) etkili olduğu görülmüştür. Zorbalığa dair bilişlerin aynı zamanda önemli oranda tepkisel ve amaca yönelik saldırganlık testinin sonuçlarının varyansını (R 2 = .12, F(1, 793) = 39.58, p < .001) açıkladığı sonucuna varılmıştır. Çalışma sonucunda aile içi şiddete tanık olma ve maruz kalmanın zorbalığa dair bilişlerde farklılık yaratmış olduğu ve zorbalık davranışını göstermede ve normalleştirmede istatisksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Buna karşılık, şiddetin türünün ve şiddetin kim tarafından uygulandığının zorbalığa dair bilişlerde istatistiksel açıdan anlamlı etkiye sahip olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında aile içi şiddetin neden olduğu zorbalıkla ilgili bilişsel yargılamalardaki bu değişikliğin, kişi zorbalık davranışları göstermese bile zorbalık döngüsünün sürekliliğini destekleyen tutumlara yol açtığı sonucuna varılmıştır.Keywords : zorbalık, bilişsel yargılar, tepkisel saldırganlık, amaca yönelik saldırganlık, aile içi şiddet