- IBAD Sosyal Bilimler Dergisi
- Fall
- Burhânî Bilimlerin Konu, İlke ve Mesele Ayrımının İbn Sînâ ve Sonrasındaki Bazı Uygulamaları...
Burhânî Bilimlerin Konu, İlke ve Mesele Ayrımının İbn Sînâ ve Sonrasındaki Bazı Uygulamaları
Authors : Haci Sağlik
Pages : 575-586
Doi:10.21733/ibad.650866
View : 5 | Download : 2
Publication Date : 2019-12-09
Article Type : Research
Abstract :Burhân, Aristoteles mantığında kesin çıkarıma dayalı bir yöntemdir. Aristoteles, ilk kez burhânî bilimler için konu, ilke ve mesele hususunu ele almıştır. İslam felsefesinde el-Fârâbî tarafından da kabul gören bu husus, İbn Sînâ tarafından sistematik hale getirilerek metafiziğe uygulanmıştır. İbn Sînâ sonrasında el-Gazzâlî bu çerçevede kelam ilminin konu ve meselelerini ortaya koyar. Daha sonra el-Urmevî bu bağlamda kelam ve metafiziğin konu ve meselelerini irdeleyerek bu ilimleri birbirinden ayırır. Sadreddîn el-Konevî ve sonrasında Dâvûd-i Kayserî bu metodoloji ile tasavvufu temellendirirken; el-Cürcânî de el-Urmevî’den farklı bir yaklaşımla kelamın konu ve meselelerini ele alır. İbn Haldûn da konu, ilke ve mesele ayrımını yeni bir bilim olarak ortaya koyduğu umran ilmine tatbik eder. Bu çalışmamızda, ilimler için bilimsellik ölçütü olarak görülen konu, ilke ve mesele ayrımının Ortaçağ İslam düşüncesindeki metafizik, kelam, tasavvuf ve umran ilmi bağlamında bazı uygulamalarını ele aldık. Bunu yaparken sosyal bilimlerin ve felsefenin temel yöntemlerinden olan anlama, yorumlama, mukayese etme ve değerlendirmeye dayalı bir metot izledik.Keywords : İbn Sînâ, burhân, konu, ilke