- HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 5 Issue: 10
- SAFEVİ-OSMANLI SINIR BÖLGESİ: SAFEVİLERİN GÖZÜ İLE IRAK-I ARAB
SAFEVİ-OSMANLI SINIR BÖLGESİ: SAFEVİLERİN GÖZÜ İLE IRAK-I ARAB
Authors : Eralp Erdoğan
Pages : 449-465
Doi:10.20304/humanitas.361420
View : 12 | Download : 4
Publication Date : 2017-12-20
Article Type : Research
Abstract :Irak-ı Arab XVI. yüzyılda ve XVII. yüzyılın ilk dönemlerinde Osmanlı ile Safeviler arasında meydana gelen savaşlara sahne olmuştur. Bölgenin başkenti olan Bağdat birkaç kez el değiştirmesine rağmen 1638 yılında Osmanlıların Bağdat’ı ele geçirmesiyle tamamen Osmanlılara geçmiş oldu. Irak-ı Arab, Şah İsmail’in bölgesel fetihlerinin ilk dalgasının bir parçası olarak fethedilen topraklar arasındaydı ve kesin olarak 1683’te Osmanlılara kalana kadar anlaşmazlık konusu olmaya devam etti. Irak-ı Arab, Safeviler için sıradan bir bölge değildi. Zira birçok Şii imamın mezarı ve şehitlerin olduğu bir yer olarak 12 imam tasavvuru için çok büyük bir yer işgal ediyordu. Onların kontrolünde olmadığında bile Şii türbelerinin bakımı ve güzelleştirilmesi için kaynak tahsis etmişlerdir. Bölgenin Şii tarihinde önemli bir yer tutması dolayısıyla bölge ile güçlü yakınlık kurmaya devam etmişlerdir. Bölge üzerinde yeniden hakimiyet kurma hayallerinden hiç vazgeçmeyen Safeviler, Şah Sultan Hüseyin döneminde bu konuda biraz daha isteksiz davranmıştır. Şahın iyi bilinen çekingenliği ve Safevi ordusunun o anki içler acısı durumu göz önünde alındığında, bu durum pek şaşırtıcı değildir. Şah Sultan Hüseyin atalarının çoğundan farklı olarak ‘atabat diye nitelendirilern Şiilerin kutsal yerlerine hacca gitmeyi teşvik etti. Ayrıca türbelerin bakım masrafı için kaynaklar tahsis etme konusunda çok istekli davrandı. Bu makale, Şii İslam için Irak-ı Arab’ın simgesel durumunu Safevilerce Iraklı Arapların kontrolünü kazanmak ve korumak için uygulanan gözü karalık ve enerji ile bölgeye müdahil olma gerekçelerini inceleyerek bu durumu tarihi gerçeklik karşısında test edecektir.Keywords : Safevi, Osmanlı, Irak-ı Arab, Bağdat