- Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Vol: 11 Issue: 2 Special Issue
- HİTİT HUKUKİ METİNLERİNDE ATAERKİLLİK VE ANAERKİLLİK IŞIĞINDA VERASET
HİTİT HUKUKİ METİNLERİNDE ATAERKİLLİK VE ANAERKİLLİK IŞIĞINDA VERASET
Authors : Arif KUMAŞ
Pages : 1497-1510
Doi:10.17218/hititsosbil.463646
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2018-10-30
Article Type : Research
Abstract :Anadolu’nun ilk merkezi siyasi devletini kuran Hititler, askerî, siyasi, ekonomik ve sosyal alanlarda olduğu gibi hukuk alanında da özenli bir kurumsallaşmaya gitmiş, "Eski Devlet” zamanından itibaren muhtelif konularda kanun hükümleri hazırlayıp kayıt altına almıştır. Bunlar, devletin işleyişiyle ilgili ferman, vasiyetname, talimatname ve 200 maddeden oluşan ve tarım, üretim, ceza hukuku ve aile hukuku gibi birçok alanda hükümler içeren Hitit kanunudur. Kanun niteliğindeki hükümlerde aile hukuku, evlenme, boşanma, içgüveyilik, evlatlık alma gibi konuların yanı sıra veraset hususunda da bilgiler bulunmaktadır. Hitit hukuki metinlerinde veraset meselesi ataerkil aile yapısı temelinde ortaya çıkmıştır. Nitekim I. Hattušili, Hitit tahtı için kız kardeşi Haštayar’ın oğlu Huzziya’yı veliahtlıktan azledip yerine I. Muršili’yi veliaht tayin ettiğini vasiyet etmiştir. Telipinu Fermanı’nda kraliyet ailesinin veraset sırası düzenlenirken kralın hiç oğlu yoksa en büyük kızının kocasının kral yapılması ve Hitit kanununun bazı maddelerinde erkekler kadınlardan daha önceliklidir. Bütün bunlar Hititlerde ataerkil toplum yapısının bir neticesidir. Bunun yanında kadınların da "iwaru” denilen çeyizleri vardır ki evlenen kadının yanında kocasının evine götürdüğü bu çeyiz, kadın öldüğünde ardında bırakabileceği mirası, boşanma durumunda ise yanında babasının evine getirebileceği mal varlığıdır. Hitit kanunlarında kadınların erkeklere göre bazı ayrıcalıklarının olması, Hititlerde anaerkil bir aile yapısının bulunduğu görüşünü ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca bu durum M.Ö. III. Binyılda Anadolu’da var olan yerli anaerkil aile yapısından kalma izler olarak da görülmektedir.Keywords : Hitit, Anadolu, Hukuk, Veraset