- Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 19 Issue: 1
- Çağdaş Şiî Islah Düşüncesinde Selefî Etkiler: Şerîat Senglecî Örneği
Çağdaş Şiî Islah Düşüncesinde Selefî Etkiler: Şerîat Senglecî Örneği
Authors : Habip Demir
Pages : 245-278
Doi:10.14395/hititilahiyat.689029
View : 13 | Download : 5
Publication Date : 2020-06-30
Article Type : Research
Abstract :İslam düşüncesinin tarihi serüveninde çok sayıda fikir akımı boy göstermiş, bunların birçoğu zamanla ortadan kaybolmuştur. Bir zihniyet ve düşünüş biçimi olarak Selefîlik, tarihi süreçte İslam düşüncesini en çok etkileyen ve etkisi halen devam eden önemli bir ekoldür. Tarihin belirli bir döneminin ve o dönemde üretilen her türlü bilginin kutsallaştırılarak dinî düşüncede her türlü yeniliğin ve kişisel görüşün bid‘at, hurafe gibi isimler altında sapkın görüldüğü bir zihniyet olarak Selefî düşünce, belirli bir mezhep ya da ekole has değil, her mezhep ve fikir akımında görülebilecek dinî-siyasî ideolojik bir olgudur. Her ne kadar yalnızca Sünnî mezheplere has bir olgu olarak görülüyor olsa da her mezhebin Selefî düşünceyi benimseyen mensuplarının olduğundan bahsedilebilir. Bu zihniyetin Ehl-i Sünnet çevrelerindeki oluşumu, tarihi süreci ve günümüzdeki tezahürleri hakkında hâlihazırda çok sayıda çalışma yapılmıştır. Şemsiye bir kavram olarak Selefî zihniyet, yalnız Ehl-i Sünnet’i değil, Şiî düşünceyi de derinden etkilemiştir. Şiî düşüncede ilk asırlardan itibaren ulemânın dinî alanda otorite kurduğu bilinmektedir. Modern dönemlerle birlikte İslam dünyasının genelinde ihya ve ıslah hareketlerinin ortaya çıkması, şüphesiz Şiîlik üzerinde de tesir bırakmıştır. İhya hareketleriyle birlikte de anılan Selefîliğin Şiî düşünce üzerindeki etkisi henüz çalışmalara konu olmamıştır. Çalışmamız, şahıslar üzerinde derinleşme prensibiyle, Selefîliğin modern dönemde Şiîlikteki tezahürlerine değinerek bu ekolün İran’da tesir bıraktığı ilk temsilcisi sayılabilecek olan Şerîat Senglecî’nin fikirlerine yoğunlaşmaktadır.Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Selefilik, Şiilik, İran, Reform, Reform, Reform, Reform, İhya, Şeriat Sengleci