- Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi
- Vol: 4 Issue: 2
- İSLÂM’DA YARALAMA VE ÖLÜME SEBEBİYET VERMELERDE DİYET, ERŞ VE TA’ZİR CEZALARI
İSLÂM’DA YARALAMA VE ÖLÜME SEBEBİYET VERMELERDE DİYET, ERŞ VE TA’ZİR CEZALARI
Authors : Hamdi DÖNDÜREN
Pages : 1-10
Doi:10.51973/head.1202741
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Other
Abstract :İslâm’da mal, can, ırz, akıl ve inanç özgürlüğü olmak üzere beş şey güvence altına alınmıştır, bunlara bilerek veya bilmeyerek zarar verenler için de çeşitli yaptırımlar konulmuştur. Diğer yandan İslâm Devleti de maslahat ve kamu yararını dikkate alarak, had cezalarını geçmeyen ölçüde cezalar koyabilir bunlara da ta’zir cezası denir. Kur’an-ı Kerim\'in çeşitli ayetlerinde insanlara karşı haksızlık edenler için büyük bir azap olduğu bildirilmiştir. Bir kimseyi yanlışlıkla öldürmenin cezası olarak ölenin mirasçılarına diyet ödenmesi ve mü’min bir köleyi azat etmesi bunlar arasında sayılabilir. Kasten öldürmekten doğan diyetin ise, mala verilen zararlarda olduğu gibi suçu işleyen tarafından ödenmesi şahsi sorumluluk gereğidir. Bir de fail-i meçhul cinayetlerde, suçun meskûn bir alanda işlenmesi halinde, mağdurun yakınlarının isteği üzerine, çevreden seçilen elli kişinin sorgulanarak, kasâme denen yemine davet edilmesi, \"Biz öldürmedik ve öldüreni de bilmiyoruz\" diye yemin etmeleri halinde, diyet tazminatı ile sorumlu tutulmaları, o bölge halkının ilgi ve dikkatsizliğine bir çeşit ceza olarak değerlendirilir. Hata ile ölüme sebebiyet vermelerde, yalnızca diyet gerekir, yaralama veya bir organı sakat bırakma gibi fiillerde ise mağdura verilmesi gereken bedele "erş” denir. Diyet sözcüğü, bazen erş yerinde de kullanılmaktadır. Bu çalışmada, İslâm’da kul hakkı, yaralama ve ölüme sebep olma gibi durumlarda ortaya çıkan tazminat (erş ve diyet) hakkı ve buna ilişkin devlet güvencesi, kısas, kasâme ve ta’zir cezası gibi konular ele alınarak kısaca değerlendirilmiştir.Keywords : İslam Hukuku, Diyet, Erş, Tazminat, Ta’zir, Kul hakkı, kısas, kasame, Islamic Law, Rightful due, Indemnity