- Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi
- Vol: 5 Issue: Special Issue: 3 - AYDIN UğURLU VE GELENEKSEL SANATLAR Special Issue
- ÇANAKKALE-AYVACIK YÖRÜK VE TÜRKMEN GİYİMLERİNDE GERGİLER (ÖNLÜKLER)
ÇANAKKALE-AYVACIK YÖRÜK VE TÜRKMEN GİYİMLERİNDE GERGİLER (ÖNLÜKLER)
Authors : Şerife Atlihan
Pages : 97-113
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2022-03-31
Article Type : Research
Abstract :Anadolu’da her bölgenin kendine özgü eşyaları, geleneksel dokumaları, giyimleri, bunların kendine özgü desen ve renk yapıları vardır. Bölgesel yapıyı oluşturan etkenlerin başında o bölgenin iklimi, etnik yapısı, yaşam biçimi, hammadde çeşitleri, üretim teknikleri ve törenler gelir. Dokumalarda erişilebilirlik olanaklarına göre farklı malzemelerin kullanıldığı görülür. Burada Çanakkale -Ayvacık ilçesi Yörük ve Türkmenlerin geleneksel giysileri ve bu giysilerde yer alan yörede "gergi” denilen önlükler ele alınmıştır. Önlüklerin giysideki işlevi, dokuma malzemesi ve tekniği, desenleme tekniği (nakışlama) ve desen yapıları üzerinde durulmuştur. Bu bölgede 100-120 yıl önce, göçebe döneminde kışı geçirdikleri yerlere yerleşen Yörüklerde gelenek ve göreneklerin birçoğunun halen devam ettirildiği görülmektedir. Aynı aşiretten olan birbirine yakın yerleşen köylerde gelenek ve görenekler aynıdır. Ayvacık bölgesinde çeşitli etnik gruplar yerleşmiş ya da yerleştirilmiştir. Her etnik grubun geleneksel dokumaları kendine özgüdür. Eskiden koyun- keçi sürüleri ve aileleri ile birlikte ilkbaharda yaylalara, sonbaharda iklimi ılık olan "kışlak” dedikleri yerlere göçerlerdi. Bu nedenle şimdi yerleştikleri yerler tarıma uygun değildir. Bu nedenle yerleşik Yörükler, eskiden olduğu gibi geçimlerini sürülerinin ve halı-kilim dokumacılığından kazanırlar. Önceden yerleşmiş köylerde kumaş dokuması da yapılır. Dokuma endüstrisinin gelişiminden önce toplumlar ihtiyaçları olan dokumaları olanakları ölçüsünde kendileri ellerindeki malzemelerle üretirlerdi. Üretemediklerini de bu işi meslek edinmiş ustalara yaptırırlardı. Üretimlerinde kendi yaptıkları ve geliştirdikleri alet ve gereçleri kullanırlardı. Bu yerel ürünler kullanılıyorken; üretim yöntemleri, desenleri ve renkleriyle kuşaktan kuşağa aynı şekilde aktarılarak devam ettirilmişler, diğer bir ifadeyle gelenekselleşmişlerdir. Günümüzde teknoloji ve haberleşme araçlarının gelişimi toplumların yaşam biçimlerinde, geleneklerinde, üretim araçları ve malzemelerinde değişimler getirmiştir.Keywords : Çanakkale, Yörük, giyim, gergi, önlük