- Harran İlahiyat Dergisi
- Sayı: Ãzel Sayı -Ä°nanç ve DoÄruluk-
- İnanç, Amel ve Ahlak İlişkisi -el-Ahzâb 33/35. Âyet Bağlamında
İnanç, Amel ve Ahlak İlişkisi -el-Ahzâb 33/35. Âyet Bağlamında
Authors : Zülfikar Durmuş
Pages : 1-21
Doi:10.30623/hij.1413390
View : 79 | Download : 42
Publication Date : 2024-05-31
Article Type : Research
Abstract :İnanç/iman, amel ve ahlakın her biri ayrı bir değer ve fazilettir. Ancak bunlar tek başlarına insanı dolayısıyla da toplumu istenilen ahlak, huzur ve adalet seviyesine getirememektedir. Nitekim toplumsal veriler de bunun böyle olduğunu göstermektedir. Bu durumdan aklı ve vicdanı kirlenmemiş, sorumluluk duygusu taşıyan hemen herkes rahatsızlık duymakta, çeşitli arayışlar ve çözümler ileri sürmektedir. Bu konunun çalışma alanı olarak belirlenmesi de söz konusu arayışlara hayat rehberi Kur’ân perspektifinden bir çözüm önerisi sunma gayretidir. Çünkü Kur’ân-ı Kerîm, genelde bütün insanları özelde de Müslümanları/müminleri dinî ve ahlâkî prensiplerle tevhid inancına bağlı ahlaklı bireyler yetiştirme ve toplumlar oluşturma yönünde teşvik eder. İslâm dininin müntesipleri, Kur’ân ahlakı ve onun öğrettiği yöntem gereği çözümü ilk önce Kur’ân ve sonra da Hz. Peygamber’in sünnetinde/siretinde ararlar. Bu çalışmada, tüm insanlığa dinî-ahlâkî anlamda rehberlik etmek üzere lütfedilen Kur’ân’ın, iman, amel ve ahlak konularına yaklaşımı incelenmektedir. Kur’an’da iman, amel ve ahlak bütünlüğü müminler için hem dünya hem de ahirette huzurlu hayatın garantisi olarak sunulmaktadır. Özellikle bu konuda kuşatıcı bilgiler sunan el-Ahzâb 33/35. âyeti doğrultusunda konu irdelenmektedir. Zira bu ayette on özelliği sıralanan müminlerin nasıl davranmaları gerektiği öğütlenir. Çalışmada bu şekilde dünya ölçeğinde Müslümanların özellikle son iki yüzyıldır ahlâkî anlamda bir çöküş içinde olduğu gerçeğinden hareketle iman, ibadet ve ahlakın yeniden birlikte mütalaa edilmesi amaçlanmaktadır. Zira bu sayılan hususlar birbirinden kopuk olan şeyler değil, tam tersine nedensellik ilkesi bağlamında sebep-sonuç ilişkisiyle birbirine bağlı önemli birer olgudur. İman-amel-ahlak birlikteliğini dinimizin temel referansı Kur’ân, pek çok âyette dile getirirken, Kur’ân’ın inşa ettiği Hz. Peygamber de pratik olarak bunların hayata nasıl taşınacağı hususunda tutum ve davranışlarıyla müminlere rol model olmuştur. el-Ahzâb 33/35. âyetinde bu konu genel hatlarıyla zikredilmektedir. Âyette sıralanan on vasıf ve sahipleri şöyledir: Allah’a yürekten teslim olan erkekler ve kadınlar, gerçek manada iman etmiş erkekler ve kadınlar, Allah’a ibadet ve itaatte devamlılık gösteren erkekler ve kadınlar, Allah’a verdikleri itaat sözüne sadakat gösteren erkekler ve kadınlar, Allah yolunda karşılaştıkları sıkıntı ve zorluklara göğüs geren erkekler ve kadınlar, Allah’a derin saygı ve bağlılık gösteren erkekler ve kadınlar, Allah yolunda mallarını harcayan erkekler ve kadınlar, oruç tutan erkekler ve kadınlar, iffetlerini koruyan erkekler ve kadınlar, Allah’ı çokça anan erkekler ve kadınlar. Atıfta bulunulan ayet ekseninde Kur’ân’a bütüncül yaklaşmak çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. el-Ahzâb 33/35. âyetinde kadınıyla erkeğiyle bütün Müslümanları kuşatıcı bir şekilde imandan amele, ibadetten ahlaka birçok konu sistematik olarak ele alınmıştır. Ayet, söz konusu üçlünün bireyin manevi gelişimi ve toplumsal düzeni için temel taş işlevi görmektedir. Yine bu ayet, bu değerlerin eşitlikçi bir bakış açısıyla sunulduğunu, kadın ve erkek arasında ayrım yapmadığını ve her iki cinsin de Allah’ın rızasını kazanma ve manevi olgunluğa ulaşma fırsatına eşit olarak sahip olduğunu belirtir. Neticede bu ayette ve Kur’ân genelinde iman, ibadet, ferdî ve sosyal ahlak konularının birbirinden ayrılmadığı aksine söz konusu değerleri ve ahlâkî faziletleri çeşitli ayetlerde eş dizim olarak zikrettiği tespit edilmiştir. Bu üç hususa dikkat edildiğinde ilahî murada uygun İslâm toplumlarının yeniden inşa olması ve Allah’ın müminlere yüklediği görev olan “güzel örneklik olma”nın diğer toplumlarda karşılık bulma ihtimalinin yüksek olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, İslâm’da iman, ibadet ve ahlak bütünlüğü, bireyin hem dünyevi hem de uhrevi başarısının anahtarlarından biri olarak kabul edilir. Müminler bu değerleri hayatlarının her alanında uygulayarak toplumda görülen ahlaksızlığın asgari seviyeye indirilmesine katkıda bulunurlar. Kur’ân’ın öğretileri, müminler için sadece bir rehber değil, aynı zamanda ilahî lütuflara erişim yoludur.Keywords : Tefsir, Kur’ân, İman, Amel, Ahlak, el-Ahzâb 33/35