- Akademi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 3 Issue: 7
- Antik Yazarların Eserlerinde Sophene Bölgesi İle İlgili Anlatımlar
Antik Yazarların Eserlerinde Sophene Bölgesi İle İlgili Anlatımlar
Authors : Ercüment YILDIRIM
Pages : 51-73
View : 13 | Download : 2
Publication Date : 2016-09-04
Article Type : Research
Abstract :Coğrafi açıdan Yukarı Fırat Havzası olarak lokalize edilebilecek olan Sophene bölgesi günümüzde Elazığ ve Tunceli illerini kapsamaktadır. Bölgenin dağlık coğrafi yapısından dolayı tarih boyunca ele geçirilmesi ve tutulması oldukça zor olmuştur. Bölge, Anadolu'da yazının geniş ölçüde kullanıldığı Hitit çivi yazılı metinlerinde "Išuwa", "Pahhuwa", "Zuppa"; Urartu kaynaklarında "Şupa(ni)" ve antik yazarların eserlerinde ise "Sophene" ya da "Sophenene" olarak adlandırılmıştır. Antik çağ yazarları kendine has coğrafi özelliklere sahip olan bölge hakkında bilgiler vermişlerdir. Özellikle Strabon, bölgenin yeri konusunda anlatımlarda bulunmasına rağmen bölgede yaşayan halkın sahip olduğu kültür ve yaşayış tarzı konusunda yeterince bilgi vermemiştir. Selevkos, Pontus, Armenia krallıkları ile Roma arasında geçen mücadelede bölge önem kazanmıştır. Selevkos Kralı III. Antiochus'un Roma ile yaptığı mücadele esnasında ona bağlı olan Sophene valileri Artaxias ve Zariadres bağımsızlığını ilan etmiştir. Sophene yaklaşık yüz yıl süreyle bağımsız kalmıştır. Pontus Kralı Mithradates'in Roma ile girdiği mücadeleyi sona erdirmek için Anadolu'nun doğusuna sefer düzenleyen Romalı General Pompey, Armenia Krallığı ile birlikte Sophene bölgesini ele geçirmiştir. Sophene, önce Büyük Tigranes'in oğlu III. Tigranes'e verilmiş ise de onun Parthia Krallığı ile olan ilişkileri nedeniyle geri alınarak Roma'nın Kapadokya eyaletine bağlanmıştır. Roma'nın bir eyaleti haline dönüşen Sophene, sonraki dönemlerde Roma - Parthia mücadelesinde Roma'nın ileri karakolu görevini üstlenmiştir. Uzun dönem Roma'nın bir parçası olan bölge daha sonra Türk - İslam idaresine girmiştir.Keywords : Antik Yazarlar, Sophene, Išuwa, Suppa(na), Armenia