Osmanlı Sarayında Bir Emanet: Uluğ Bey Sandığı
Authors : Gülnihal Küpeli
Pages : 49-60
Doi:10.32547/ataunigsed.690420
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2020-03-19
Article Type : Research
Abstract :Türk dünyasının XV. yüzyılda yetiştirdiği büyük astronomi bilginlerinden Uluğ Bey (ö. 1449), pozitif bilimlere olan merakının yanı sıra dedesi Emir Timûr (ö. 1405) ve babası Şahrûh (ö. 1447) gibi sanat hamiliğini de üstlenmiştir. Sarayın, ilim erbabının toplanıp tartıştığı bir "akademi” kimliği taşıdığı bu dönemde, Semerkant ve Buhara gibi şehirler seçkin mimarî yapıtlarla donatılmıştır. Dahası, sanatkârlara gösterilen büyük ihtimam mimarî ile sınırlı kalmamış, diğer sanat dallarında da son derece önemli eserlerin ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Bu makalede, Uluğ Bey zamanında hazırlanıp, hâl-i hâzırda Topkapı Sarayı Müzesi’nde (Hazine 2/1846) muhafaza edilen ahşap bir sandık üzerinden söz konusu dönemin sanat algısına ve günümüze kadar tevarüs eden Türk/İslam medeniyeti içerisindeki yerine bir nebze ışık tutma amacı güdülmüştür"Uluğ Bey Sandığı” olarak adlandırılan bu yapıt motif, tasarım veya kompozisyon açısından tahlil edilerek ikonografik değerlendirmeye tabi tutulacak, dönemin sanat faaliyetleri bir sanatkâr gözüyle ele alınacaktır.Keywords : Uluğ Bey Sandığı, Ejder Motifi, Naif Üslup, Ahşap Oymacılığı, Bezeme Sanatı