- Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 3 Issue: 6
- OSMANLI’DA KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ VE MECELLE
OSMANLI’DA KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ VE MECELLE
Authors : Hasan Ellek
Pages : 119-159
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2014-12-01
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Devleti’nde hukukî yapı, şer’î hukuk ve örfî hukuk şeklinde ikiye ayrılır. Şer’î hukuk, fıkıh usulünün belirlediği esaslar çerçevesinde İslam hukukunun kaynaklarına dayanılarak müçtehitlerin içtihatlarıyla oluşan hukuktur. Örfî hukuk ise, ülü’l-emre tanınan yasama yetkisi çerçevesinde idarî, malî, cezaî ve benzeri alanlarda "maslahat-ı nasa evfak” olarak kanunnâmeler şeklinde yapılan düzenlemelerdir. Tanzimat’la birlikte askerî, idarî, iktisadî, hukukî ve sosyal konularda birçok köklü reformlar yapılmıştır. Hukukî sahada Avrupa devletlerinde yapılan kanunlarının tercüme edilerek uygulanması veya onların kanunlaştırma teknikleri kullanılarak mevcut hukukun yeniden düzenlenmesi şeklinde kanunlaştırma faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. İkinci türün en güzel örneği, temel fıkıh kitaplarından yararlanılarak hazırlanan, borçlar hukuku kısmen de eşya ve yargılama hukuku ile ilgili hükümleri içeren "Mecelle -i Ahkâm-ı Adliye”dir. Mecelle, kullanılan kanun tekniği, dilinin sadeliği, zamanın ihtiyaçlarını karşılaması ve çok kuvvetli esaslarıyla on dört asırlık bir hukuk sisteminin pratik ve dinamik yapısını açık bir şekilde göstermiş ve modern hukuk sistemlerine ilham kaynağı olmuş bir kanun mecmuasıdır.Keywords : Şer’î Hukuk, Örfî Hukuk, Kanunnâme, Mecelle, Ahmet Cevdet Paşa