- GRID - Mimarlık Planlama ve Tasarım Dergisi
- Cilt: 7 Sayı: 1
- Üsküp Türk Çarşısındaki Dükkânların Sosyal ve Fiziki Yapısı ile Koruma Sorunları
Üsküp Türk Çarşısındaki Dükkânların Sosyal ve Fiziki Yapısı ile Koruma Sorunları
Authors : Ammar Ibrahimgil, Işik Aksulu
Pages : 298-340
Doi:10.37246/grid.1211668
View : 111 | Download : 68
Publication Date : 2024-04-19
Article Type : Other
Abstract :Türkler sahip oldukları değer birikimini, fethettiği topraklardan devraldığı mirasla kavramıştır. Fuad Köprülü’nün İstanbul-Osmanlı Medeniyeti diye kavramsallaştırdığı özdeşleşme 1392 yılında Üsküp’ün alınmasıyla Rumeli’de kendine alan bulmuştur. Bu bağlamda özgün kimlik, devamlılığının koşulu ve güvencesi olan kültürel miras değerleri, şehre özgü belirleyiciler olarak değerlendirilmelidir. Üsküp Türk Çarşısı’nın kabul edilmiş koruma ilkeleri çerçevesinde şehrin karakterine ve çağdaş yaşam koşullarına uyumlu gerçekleştirilmesi için çarşının kültürel sürdürülebilirliğini esas alan koruma yöntemleri belirlenmeye çalışılmıştır. Geleneksel Türk çarşısının sosyal yapısı ahilik ocağı ve vakıf kültürü etkisinde şekillenmiştir. Bundan dolayı mimari için sosyal yapı ahilik kurumu üzerinden incelenmiştir. Bu kurumun çarşıdaki mimari birim karşılığı dükkân, sosyal birim karşılığı ise ahiler/esnaf olarak belirlenmiştir. Dükkânların fiziki tipolojisi, yerleşimi, boyutları, çatı biçimlerine, malzeme, vitrin ve üst kat biçimlerime göre belirlenmiştir. Çarşının sosyal yapısının nitelikleri ise esnaf ve ziyaretçiler ile yapılan anketlerle ölçülmüştür. Buna göre esnafın meslekî sürekliliği, yerleşikliği ve koruma bilincinin yanı sıra, ziyaretçilerin ikamet ettikleri yer ve çarşıya geliş nedenleri değerlendirilmiştir. Son olarak çarşı için çağdaş koruma anlayışı çerçevesinde öneriler sunulmuştur.Keywords : Üsküp, Çarşı, Kültürel süreklilik, Mimari miras belgeleme, Ahilik