- Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
- TÜRKÄ°YE CUMHURÄ°YETÄ°'NÄ°N 100. YILI ÜZEL SAYISI Özel Sayı
- KAÇARLAR DEVRİNDE MECLİS’İN TOPA TUTULMASI HADİSESİ (1908)
KAÇARLAR DEVRİNDE MECLİS’İN TOPA TUTULMASI HADİSESİ (1908)
Authors : Abdolvahid Soofizadeh
Pages : 319-328
Doi:10.53718/gttad.1267502
View : 59 | Download : 90
Publication Date : 2023-10-20
Article Type : Research
Abstract :Kaçar Devleti ve Osmanlı Devleti tarihleri, muhtelif etkenlerden dolayı iç meselelerde hemen hemen aynı kaderi paylaşmışlardı. İki devletin yaşadığı benzer hadiselerden biri olarak meşrutiyetin ilanı gelmektedir. Kaçar Devleti’nin başına geçen Muzaffereddin Şah, her ne kadar istemeyerek de olsa meşrutiyet fermanını imzalamıştı. Yeni düzende halk, milletvekillerini seçebilecek ve meclis faaliyette bulunabilecekti. Ancak meşrutiyet fermanının imzalanmasından birkaç gün sonra vefat eden Muzaffereddin Şah’ın yerine geçen Muhammed Ali Şah, iktidarının sınırlanmasını kabul etmeyerek meşruti yönetime cephe almış ve daha da ileri giderek Rus General Liakhov’un desteğiyle meclisi topa tutmuştur. Bu açıdan İran’da yaşanan hadiseler Osmanlıdaki sürece benzerlik göstermektedir. 1876’da Meşrutiyeti ilan eden II. Abdülhamit, iktidarına gölge düşürdüğü gerekçesi ile meşrutiyeti kısa bir süre sonra askıya almıştır. Ancak 33 yıl sonra kendisi tarafından askıya alınan Meclis-i Mebusan ona karşı muhalefetin artmasından dolayı tekrar yürürlüğe konmuştur. Halk üzerinde oldukça etkili olan ulemanın Kaçarlarda meşrutiyetin ilan edilmesinde rolü söz konusudur. Gerçi Meşrutiyetin ilanı sonrası meşrutiyet yanlıları kendi aralarında ikiye ayrıldılar. Bir kısım meşrutiyet ve yeniliklerin taraftarı iken bir kısım da din etkisi altında bir meşrutiyet talep ediyorlardı. Bunlar daha sonra "Meşruacılar” olarak meşrutiyet tarihinde yerlerini alacaklardı. Hatta ilk mecliste partiler etki altında gruplar birbirinden ayrıldılar. Meclisi ortadan kaldırmaya karar veren Muhammed Ali Şah dış güçlerin desteğiyle 23 Haziran 1908’de meclisi topa tutma fırsatını elde etmiş oldu.Keywords : Muhammed Ali Şah, Kaçar, Meşrutiyet, Meclis, II. Abdülhamid, İstibdat