- Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 4 Issue: 7
- KAZAKİSTAN’DA "MANEVİ CANLANMA": TÜRK HALKLARININ BİRLİĞİ İDEALİ
KAZAKİSTAN’DA "MANEVİ CANLANMA": TÜRK HALKLARININ BİRLİĞİ İDEALİ
Authors : Vecihi Sefa Fuat Hekimoğlu, Mereke Tulekova, Fariza Bekenova
Pages : 413-420
Doi:10.53718/gttad.954687
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2022-01-20
Article Type : Research
Abstract :Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılmasının ardından bağımsızlığına kavuşan 5 Türk devletinden biri olan Kazakistan Cumhuriyeti, egemenliğinin ilk günlerinden itibaren kurucu cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in önderliğinde ekonomik, sosyal ve kültürel alanda gelişim yolunda önemli girişimlerde bulunmuştur. Hiç şüphe yok ki, yaklaşık 70 yıl süren Sovyet egemenliği, diğer Türk devletlerinde olduğu gibi Kazakistan’da da manevi alanda büyük yıkıma sebep olmuştu. Buna bağlı olarak Nursultan Nazarbayev, Kazak halkının tarihi köklerine yeniden dönmesi konusuna büyük önem vermiş ve Kazakistan’da Manevi Canlanma projesini uygulamaya koymuştur. Bu bağlamda, kültürün önemli unsurları olan "dil ve din” konuları üzerinde özel olarak durulmuştur. Kazak tarihinin olduğu gibi Kazak dilinin de kökenlerinin Hun ve Göktürkler dönemine kadar ulaştığı bir gerçektir. Nursultan Nazarbayev, Türk kültür tarihinin en önemli miraslarından olan Orun Kitabelerinin, Kazak Türklerinin de tarihinin bir parçası olduğunun bilincindedir. Kazakistan’da manevi canlanma programı ile Kazak toplumunun modernleşmesini amaçlayan Nursultan Nazarbayev, bu hedefe ulaşılabilmesi için ulusal bilincin de kuvvetli bir şekilde uyanmış olmasının şart olduğunu dile getirmişti. Bunun için Kazak halkının tarihinden gelen manevi değerlerin korunması gereklidir. Nursultan Nazarbayev’e göre, kökeni Hunlar ve Göktürklere kadar dayanan ve günümüzde Kazak halkının köklerinde bulunan bu erdemler yeniden canlandırılmalıdır. Kazak yazılı kültürünün Göktürkler çağına kadar ulaştığını belirten Nursultan Nazarbayev, Manevi Canlanma ile birlikte aynı soydan gelen kardeş Türk devletleri ile iş birliğinin kurulabilmesi için dil konusunun, dolayısıyla da ortak alfabenin kaçınılmaz bir gereklilik olduğunu savunmuştur. Göktürklerin büyük devlet adamı Tonyukuk tarafından temelleri attığı düşünülen "Ebedi Ülke” fikrini yeniden canlandırmayı amaç edinmiş olan Nazarbayev, Kazak halkına; Rus, Ukraynalı ve Belarus gibi Slav soylu ulusların kullanmakta oldukları Kiril alfabesinin değil, kardeş Türk halklarının kullandığı Latin alfabesine geçmenin bir ihtiyaç olduğunu belirtmiştir. Kazakistan Cumhuriyetinin kurucu cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, "Tarih Tolkınında / Tarihin Akışında” adlı eserinde, alfabe birliğinden öte, bağımsız Türk devletleri arasında ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda kurulacak olan Orta Asya Birliği’nin, bu devletlerin kültürel benzerliklerinin hakkıyla kavranması sayesinde daha da güçlü hale gelecekleri hususunda şüphe olmadığını yazmıştır.Keywords : Kazakistan, Manevi Canlanma, Nursultan Nazarbayev, Ebedi Ülke