- Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 4 Issue: 7
- ESKİ TÜRK KADINININ GÜZELLİK ANLAYIŞI VE GİYİM KUŞAMI
ESKİ TÜRK KADINININ GÜZELLİK ANLAYIŞI VE GİYİM KUŞAMI
Authors : Seher Yücetürk
Pages : 441-450
Doi:10.53718/gttad.1011615
View : 15 | Download : 10
Publication Date : 2022-01-20
Article Type : Review
Abstract :En temel ifade ile kıyafet kadın ve erkeğin vücudunu hava şartlarından korumak için kullanılan, iç ve dış giyim olmak üzere temelde iki gurupta şekillenmiş, çeşitli kumaşlardan, örgülerden, deriden ve daha pek çok çeşit malzemeden üretilen bir çeşit koruyucudur. Giysiler iç dış oluşuna göre seçilen kumaşlar farklılık göstermektedir. İç giysilerin tenle teması çok daha fazla olduğu için tahrişe karşı önlem almak amacı ile pamuklu ve yumuşak kumaşlar kullanılmıştır. Dış giysiler iç giysilere oranla daha koruyucu ve dayanıklı olması gerektiği için onların yapımında daha kalın yapılı ketenler ve örgüler kullanılmıştır. Giysilerin yapımı ve kullanımında mevsim şartları, savaş ve barış durumları, nişan, düğün, cenaze gibi etkinlikler, kültürel etkileşim, maddi durum ve daha pek çok değişken etkili olmuştur denilebilir. Bu etkenlerden en belirleyici olanı Türk töreleri olmuştur. Buna göre Türk kadınlarının ergen yaşlarda ve henüz bekârken süslenmeleri toplum tarafından hoş karşılanmıştır. Ancak evlendikten sonra kadınların süslenmeleri toplum tarafından hoş karşılanmamıştır. Çünkü Türk törelerine göre kadınlar sadece kocaları için güzel giyinip süslenmek durumunda idiler. Bunu da sadece mahrem alan kabul edilen evlerde yapmaları, dışardaki yabancı erkeklere bu şekilde gözükmemeleri gerekirdi. Kısacası Türk töresine göre giyinme ve süslenmenin belirli bir zamanı olduğu anlaşılmaktadır. Aynı kaynaklar yaşlanmış kadına boyanın ayıp kabul edilmeyeceğini ifade ederek söz konusu bu durumu teyit etmişlerdir. Bu düşünceye göre yaşlı bir kadın süslense bile artık ona erkeklerin ilgi duymayacağından dolayı onun süslenmesinde ve boya sürmesinde bir sakıncanın bulunmadığını ifade etmişlerdir. Giyinmeyi etkileyen faktörlerden bir diğeri savaş zamanlarıdır. Gerektiği her durumda kocası ile omuz omuza savaşta ve at üzerinde bulunan Türk kadınlarının bu zamanlarda giydikleri giysilerin erkeklerinkinden pek farklı olmadığını, pantolon ve gömlek giydiklerini, kaynaklardan öğrenmekteyiz. Türk kadınlarının savaş zamanları dışında günlük hayatta etek, elbise gibi daha feminen giysiler giydikleri bilinmektedir. Ayrıca giysilerde kullanılan renklerin, kullanım yerlerine göre farklı şekilde anlamlandırıldıkları bilinmektedir. Türk kadınları açık renkli giysileri daha mutlu ve keyifli zamanlar için tercih ettikleri, buna karşın koyu renk giysileri ise matem, yas gibi mutsuz zamanlarda kullandıkları bilinmektedir. Buna ek olarak giysi konusunda maddi durumun önemli rol oynadığı bilinmektedir. Hakanlarının eşleri ile halktan kadınların giydikleri giysilerin maddi değerleri şüphesiz ki farklıdır. Bu konuda Türk hakanlarının eşlerinin, narin ipeklerden ve değerli süs eşyalarından yapılmış giysileri çağdaşı yabancı hükümdarlarının eşleri için bir model durumuna gelmiştir. Hakanların eşleri kıymetli ve değerli maddelerden yapılmış süs eşyaları ve takılar ile giysilerini ve vücutlarını süslerken, halktan kadınlar da imkânları dâhilinde süslenmeyi ihmal etmemişlerdir. Onlar değerli taşlardan yapılmış yüzük, kolye, bilezik takmamışlarsa bile moncuk adını verdikleri boncuklardan yapılmış takıları kullanarak bu ihtiyaçlarını gidermişlerdir. Bu sayede kendilerini mutlu ve dinç hissetmişler günlük hayatlarında daha aktif ve enerjik roller üstlenmişlerdir. Giysisine önem veren Türk kadını giysilerine, saçlarının ve tenlerinin bakımına da özen göstermişlerdir. Özellikle yüzlerinin bakımına önem veren Türk kadını ipleme usulü ile yüzlerindeki tüyleri aldırmışlar bu sayede pürüzsüz hale getirdikleri ciltlerine düzgün sürerek renklendirmişlerdir. Ayrıca Türk kadınları saç bakımlarına da ayrı bir önem vermişler ve saçlarının yıkanmasına, taranmasına ve ardından örülmesine zaman ayırmışlardır. Bu iş için birbirine yardımcı oldukları düşünülmektedir. Makalede, İslamiyet Öncesi Türk Kültüründe kadınların giyim ve süslemeye ilgileri olup olmadığı, varsa, nasıl ve nasıl yaptıkları, icra ederken nelerden etkilendikleri sorularına yanıt aranmaya çalışılmıştır.Keywords : Kadın, Türk Gelenekleri, Kıyafet, Süs, Süslenme