- Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 3 Issue: 6
- CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA TÜRK-MACAR İKTİSADÎ İLİŞKİLERİ (MÜZAKERELER-BEKLENTİLER-NETİCELER)...
CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA TÜRK-MACAR İKTİSADÎ İLİŞKİLERİ (MÜZAKERELER-BEKLENTİLER-NETİCELER)
Authors : Müjdat Karagülmez
Pages : 463-486
Doi:10.53718/gttad.948653
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2021-07-20
Article Type : Research
Abstract :Türkiye ve Macaristan arasında tesis edilmek istenen iktisadî ilişkiler, Birinci Dünya Savaşı’nın getirmiş olduğu olumsuz koşullar çerçevesinde şekillenmiştir. Büyük savaşın getirdiği ağır sonuçlar, iki devletin iktisadî kalkınmaya ağırlık vermesinde etkili olmuştur. Macaristan, yeni kurulan Türk devletini Macar malları için bir pazar olarak görmüştür. Türkiye ise Cumhuriyetin ilk yıllarında iktisadî kalkınmaya önem vermiş ve çeşitli ülkelerle ticaret antlaşmaları imzalamıştır. Türkiye’nin ticaret antlaşması imzaladığı ülkelerden birisi Macaristan’dır. Türk ve Macar heyetleri öncelikle Yerleşme Antlaşması’nın imzalanması için uzun müzakereler gerçekleştirmiştir. Sonrasında ise müzakereleri Yerleşme Antlaşması aynı anda yürütülen Türk-Macar Ticaret Antlaşması imzalanmıştır. Yerleşme ve Ticaret Antlaşmaları’nın imzalanmasında 18 Aralık 1923’te imzalanan Türk-Macar Dostluk Antlaşması’nın önemli payı olmuştur. 1920’li yıllarda iki devlet arasındaki ticaret hacminde tarım ürünlerinin önemli payı olmuştur. 1929 yılında Amerika’da ortaya çıkan Dünya Ekonomik Buhranı iki ülke arasındaki ticaret ilişkilerini olumsuz etkilemiştir. 1930’lu yılların ilk yarısında bu olumsuz tabloda iyileşmeler görülse de iki ülke arasındaki ticaret hacmi karşılıklı olarak verilen gümrük imtiyazlarına rağmen beklenen düzeye ulaşamamıştır. Türk hükümetinin, ikili ticaret antlaşmalarında kliring-takas sistemine geçmesiyle birlikte Türk-Macar ticaret ilişkilerinde bu sisteme geçilmiştir. Nitekim kliring-takas sistemi geçilmesi de iki ülke arasındaki ticaretin canlanmasında etkili olamamıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın yaklaştığı yıllarda da atılan çeşitli adımlara rağmen Türk-Macar ticaret ilişkileri beklenen düzeyin uzağında kalmıştır. İki ülke arasındaki ticaret ilişkilerinin yanı sıra çeşitli yatırım olanakları da dikkat çekici bir seyirde gerçekleşmiştir. Nitekim 1920’li yıllarda Türkiye’nin ve Macaristan’ın yüzleşmek zorunda kaldığı ekonomik zorluklar nedeniyle istenilen yatırımlar hayata geçirilememiştir. Türkiye ile Macaristan arasındaki ticaret olanakları ve iş imkanları dünya konjonktüründe meydana gelen olumsuz gelişmeler nedeniyle zarar görmüş ve Macar şirketlerinin Türkiye’ye yatırım yapmalarında zorluklarla karşılaşmalarına neden olmuştur.Keywords : Türkiye, Macaristan, ekonomi, ticaret, tarım.