- Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 3 Issue: 6
- A SINGLE GRAIN OF INDIGO: A READING ON MONGOLS AND TURKS IN THE U.S. LOCAL PRESS (1850-1923)
A SINGLE GRAIN OF INDIGO: A READING ON MONGOLS AND TURKS IN THE U.S. LOCAL PRESS (1850-1923)
Authors : Tevfik Orkun Develi
Pages : 445-462
Doi:10.53718/gttad.904413
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2021-07-20
Article Type : Research
Abstract :Irksal ayrım ve üstünlüğe yönelik inancın, toplumsal hatta ahlaki düzeylerde karşılık bulabildiği 19. yüzyılda, beşeriyeti biyolojik bir tür olarak ele alan iddialar birtakım sahtebilimsel kabullere dönüşmüştür. Bu durum, Doğulu toplumlara yönelen barbarlık, despotluk, cehalet, fanatizm ve geri kalmışlık gibi Şarkiyatçı basmakalıplara da kaçınılmaz olarak meşru bir zemin sunmuştur. 18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Batı medeniyetine içkin gurur ve üstünlük söylemine dayanak teşkil eden Şarkiyatçılık, Doğu’yu ve Doğuluları gerçekliğinden şüphe edilmeyen bir takım ön yargılı kuram ve pratiklerle inceleme, öğrenme ve onlara hükmetme çabalarına metot oluşturmuştur. Doğulu toplumlara yöneltilen ve modern Şarkiyatçılıkla meşruiyet kazandırılmak istenen ırk temelli indirgemeci söylemin analizinde, Amerikan toplumunu Batı’yı temsil eden geniş ölçekli ve heterojen bir örneklem olarak ele almak mümkündür. Bu çalışma, öteki olma durumu bağlamında sıklıkla Batı toplumlarının karşısında konumlandırılan Türk ve Moğol kimlikleri hakkında, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Amerikan basınında kendisine yer bulan ve bilimsel olma iddiasındaki birtakım ırkçı basmakalıpların eyaletler düzeyindeki yansımalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Amerikan yerel basınında, aralarında tarihsel olarak kadim bağlar bulunan bu iki etnik grup, kimi zaman özgün kimi zaman ise birbirleriyle akraba fakat sahip oldukları ırksal özellikler sebebiyle Batılı toplumlardan her defasında kolaylıkla ayrıştırılan aşağı bir kültürün taşıyıcıları olarak takdim edilmiştir. 19 ve 20. yüzyılların Amerikan yerel basınında Orta Asya ve halklarının imajı, gezi notları, köşe yazıları, siyasi haberler, kısa öyküler ve karikatürlerle temsil edilmiştir. Ekseriyeti sözde bilimsel kaygılar barındıran bu tarz metin ve görseller bazen farklı eyaletlerde eş zamanlı olarak yayımlanmış bazen de eski makaleler ve köşe yazıları konjonktürel olarak yeniden servis edilmiştir. Bunlar arasında, Büyük Savaş yıllarındaki kafatası ölçümlerinden elde edilen düzmece bilimsel verilere dayanarak Almanlar ile Moğollar arasında akrabalık bağı kurmaya çalışan, böylelikle Almanları doğası gereği saldırgan olmakla itham eden metinler bulunmaktadır. Amerikan yerel basınında kendisine yer bulan Alman karşıtı propaganda, bu dönemde Moğol sözcüğünün ırkçı paradigmanın temel referans noktalarından birine dönüştüğünü de ortaya koymaktadır. Gerçekten de Moğol, Moğolluk ve Moğolumsu gibi kavramlar, Çinliler ve Japonlar gibi Batılılar tarafından sarı ırka mensup olarak sınıflandırılan halkların tümünü niteleyecek biçimde anlam genişlemesine uğramıştır. Amerikan yerel basınındaki Türk imgesi de yine aynı bağlamda incelenebilecek ortak bir alan sunmaktadır. Söz konusu metinler nefret söylemine dayanak teşkil eden ırkçı inancın aynen korunduğu, bununla birlikte çok daha sert ve tavizsiz bir üslubun benimsendiği bir anlayışı gözler önüne sermektedir. Bu durum, Amerikan yerel basının 19. yüzyılda oryantalist içerik yayarken aynı zamanda Ermeni diasporasının Türkiye karşıtı kampanyalarına da ülke çapında ev sahipliği yapmasıyla açıklanabilir.Keywords : Irkçılık, Şarkiyatçılık, Amerikan, Moğol, Türk