- Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi
- Vol: 2005 Issue: 1
- Bağımlı Meteorolojik Zaman Serilerinde Durağanlığın Birim Kök Yaklaşımı ile Belirlenmesi: Tokat Örne...
Bağımlı Meteorolojik Zaman Serilerinde Durağanlığın Birim Kök Yaklaşımı ile Belirlenmesi: Tokat Örneği
Authors : Kadri Yürekli, Osman Çevik
Pages : 45-53
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2005-06-01
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmanın amacı, bağımlı zaman serilerindeki değişimin saptanması ve bu değişimin fark dönüşümüyle giderilmesi ile ilgili metodolojileri sunmaktadır. Bu amaçla, Tokat meteoroloji istasyonunda ölçülen 5 yıllık günlük sıcaklık, güneşlenme şiddeti ve bağıl nem verisi materyal olarak kullanıldı. 5 yıllık ölçümler çok fazla veri içerdiğinden, günlük ortalama sıcaklık ve bağıl nem (7.00, 14.00 ve 21.00 ölçümlerinden elde edilen) ve 5 yıllık günlük güneşlenme şiddetinin ortalamaları alınarak yeni veri serileri oluşturuldu. Adı geçen bu iklim elemanlarından elde edilen ortalamalar arasındaki otokorelasyonun varlığı grafiksel yaklaşım, Ljung-Box Q istatistiği ve Runs test ile incelendi. Bu üç yaklaşım, ortalamaların otokorelasyona sahip olduğunu göstermektedir. Ortalama günlük veri serilerindeki değişimi test etmek için Birim kök testi (augmented Dickey and Fuller, ADF) uygulanmıştır. ADF test sonuçları günlük veri serilerinde değişimin olduğunu belirtmektedir. Benzer şekilde, günlük veri serileri için elde edilen otokorelasyon fonksiyonları yavaş azalım gösterdiğinden dolayı, otokorelasyon grafikleri (korrelogram) değişimi belirtiyor. Günlük veri serilerindeki değişimi gidermek için birinci fark dönüşümü uygulandı. Birinci fark dönüşümünden sonra, günlük veri serilerinin ADF test sonuçları ve korrelogramları durağanlığı göstermiştir.Keywords : Birim kök, Dickey and Fuller test, Ljung-Box Q istatistiği, runs test.