- Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Cilt: 23 Sayı: 2
- Güney Azerbaycan’da Bir Adak Ritüeli: Sofra Açma
Güney Azerbaycan’da Bir Adak Ritüeli: Sofra Açma
Authors : Gökhan Karabudak
Pages : 500-509
Doi:10.21547/jss.1329903
View : 35 | Download : 37
Publication Date : 2024-04-26
Article Type : Research
Abstract :Yeme-içme her ne kadar ilk çağlarda karın doyurmak amacıyla yapılsa da zaman içerisinde yeni formlara kavuşarak kültüre dönüşmüştür. Bu kültür çevresinde insanlar sofra açmayı sosyal statü olarak yahut Tanrı’ya ulaşmada bir araç olarak görmüşlerdir. Bu yüzden en iyi yemekleri veya hayvanları adak olarak sunmuşlardır. Birçok dinde görülen adak, herhangi bir konuda Tanrı’nın yardımını istemek için başvurulan bir uygulama olarak günümüze kadar gelmiştir. Çocuğun olması, hastalıkların giderilmesi, borçlardan kurtulmak, aile saadetinin sağlanması, zorlukların giderilmesi vb. amaçlar ile başvurulan adak; çeşitli hayvanları kurban etmek suretiyle yapıldığı gibi mum dikmek, para vermek veya dağıtmak, Yasin okumak, mevlit okutmak, sofra adağı veya sofra açmak gibi uygulamalarla da yapılmaktadır. Sofra açmak zorlukların ve ihtiyaçların giderilmesi, dileklerin kabul olması durumunda çeşitli yemeklerin ikram edilmesiyle gerçekleştirilen bir adak çeşididir. Bu adak çeşidi birçok Türk topluluğunda yaşandığı gibi İran’ın kuzey ve kuzeybatısında yaşayan Güney Azerbaycan Türkleri arasında da yaşamaya devam etmektedir. Güney Azerbaycan Türkleri ömür boyu pek çok zorluğa maruz kaldıkları için dinî inançlara sığınarak kendi durumlarına ve ihtiyaçlarına çare aramışlardır. Genel olarak On İki İmamlı Şia anlayışına bağlı olduklarından bu anlayışa mensup olan imamların veya onların soyundan gelenlerin yollarını tutarak zorlukların giderilmesi için adak adamışlardır. Bu bağlamda çalışmada Güney Azerbaycan’da yer alan adak sofralarının içerikleri hakkında bilgiler verilerek işlevleri üzerinde durulması amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma modellerinden kültür analizi metodu ile incelenmiş; veri toplama aracı olarak da doküman analizinden yararlanılmıştır. Sonuç olarak Güney Azerbaycan’da sofra açmanın bir adak çeşidi olduğu; dileklerin gerçekleştirilmesi, zorlukların ve sıkıntıların giderilmesi için bir pratiğe dönüştüğü tespit edilmiştir.Keywords : Güney Azerbaycan, Sofra Açma, Ritüel, Adak