- Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 20 Issue: 2
- A Hurrian-Mitanni Temple in Müslümantepe in The Upper Tigris and New Findings
A Hurrian-Mitanni Temple in Müslümantepe in The Upper Tigris and New Findings
Authors : Eyyüp Ay
Pages : 338-361
Doi:10.21547/jss.800086
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-04-27
Article Type : Research
Abstract :Müslümantepe Yukarı Dicle Bölgesinde Hurri-Mitanni kültürleri açısından önemli bir merkezdir. Eski Tunç Çağında sur ile çevrili saray yapısı dikkat çekicidir. Orta Tunç Çağına tarihlendirilen tapınak yapısı ve içindeki in-situ kült objeleri Hurri-Mitanni Dönemi tapınak mimarisi ve dini ritüelleri hakkında önemli bulgular sunmaktadır. Yapılan karşılaştırmalarda Müslümantepe’nin Saray ve Tapınağının Kuzey Suriye’deki özellikle de Amik ovasındaki Hurrilerle ilişkili Orta Tunç Çağı Saray ve Tapınaklarının öncüleri olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Kült objeleri gerek tapınak içinde gerekse dışarıda icra edilen Hurri(-Mitanni) dini bayram ve ritüellerinin anlaşılmasına imkân vermiştir. Müslümantepe kazıları, Hititlerin baharda kutladıkları bayramı olan AN.TAH.ŠUM ‘un Hurrili kökenine ilişkin yazılı belgelerin yanısıra arkeolojik kanıtlar sunmuştur. Tapınak buluntuları ilginç bir biçimde daha önce Gütterbock’un İlluyanka Efsanesi bağlamında dikkat çektiği Hurri-Greek panteon ilişkisine yeni bir boyut kazandırmıştır; Atina’da Apollo Tapınağında açığa çıkarılan kehanetle ilgili Zeus Ompholosu kaidesi ve çarkıfelek mili(silindirik taşı)nın bir benzeri Müslümantepe Hurri-Mitanni tapınağından ele geçmiştir. Böylece Eski Önasya dünyasıyla Antik Yunan dünyası arasında bilinen birçok direkt ya da dolaylı ilişkiyi pekiştirmiştir.Keywords : Müslümantepe, Hurri-Mitanni, Saray, Tapınak, Orta Tunç Çağı, Kült Objesi, Dini Ritüel, AN.TAH.ŠUM, Zeus Ompholosu, Çarkıfelek, Kehanet