- FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi
- Issue: 21
- Taş Üstüne Yazı Yazmak: Osmanlı’da Matbaa Hattatlığı (1831-1928)
Taş Üstüne Yazı Yazmak: Osmanlı’da Matbaa Hattatlığı (1831-1928)
Authors : Mehmet Erken
Pages : 173-208
Doi:10.16947/fsmia.1318923
View : 248 | Download : 174
Publication Date : 2023-06-23
Article Type : Research Article
Abstract :Bu makale, Osmanlı’da matbaa hattatlarının harf devrimine kadarki serencamını ele almaktadır. Taşbaskının Osmanlı topraklarında kullanılmaya başlanması ile matbaalarda ihtiyaç duyulan hattatlar büyük matbaalarda kadrolu personel, küçük matbaalarda ise parça başı yazılar yazarak matbuat alemine dahil olmuştur. Taş baskının ilk yıllarında müstakil hattatlara yazı başına iş yaptırılırken zaman içinde matbaalar hattat da istihdam etmeye başlamışlardır. Yüzyıl sonuna doğru Mushaf basımı başta olmak üzere önemli ve yaygın baskıların devreye girmesi yanında klişeye yazı yazma ile beraber fatura, defter, kartvizit gibi yeni matbu türlerin yaygınlaşması ile beraber hattatların iş alanları da genişlemiş ve hattatlar müstakil yazı evleri açmaya başlamıştır. Bu gelişmelerin II. Meşrutiyet sonrasında matbuat kapitalizminin gelişimini teyit ettiği ve matbaa hattatları da yeni piyasanın önemli bir aktörü oldukları vurgulanmaktadır.Keywords : Hattat, taşbaskı, tipografi, Osmanlı’da hat sanatı, matbaa hattatı