- Folklor Akademi Dergisi
- Cilt: 7 Sayı: 1
- CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSUNDA SANATÇI FİGÜRASYONU: SANAT İLE HAYAT ARASINDA SIKIŞAN ÜÇ SANATÇI...
CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSUNDA SANATÇI FİGÜRASYONU: SANAT İLE HAYAT ARASINDA SIKIŞAN ÜÇ SANATÇI ÖRNEĞİ
Authors : Can Şen
Pages : 365-375
Doi:10.55666/folklor.1427107
View : 44 | Download : 199
Publication Date : 2024-04-30
Article Type : Research
Abstract :Sanat, tarih boyunca insanoğlunun hayatında varlığını sürdüren önemli bir eylemdir. Sanat yaşamın bir parçası olarak gerçekleşirken bireylerin sanatı anlamlandırmaya çalıştığı da görülmektedir. Sanatın ne olduğu ya da neyin sanat olduğu, diğer bir deyişle sanatın doğası ve bununla bağlantılı olarak “sanatçı”nın kim olduğu, sanatçıları diğer insanlardan ayıran özellikler insanlık tarihi boyunca merak edilmiş ve bunlar gerek düşünürler gerekse sanatçılar tarafından anlaşılmaya çalışılmıştır. Özellikle modern dönemde sanatın kendisi de sanatın konusu olmuş ve sanatsal üretim süreci çeşitli eserlerde irdelenmiştir. “Sanatçı romanları” anlamına gelen Almanca bir terim olan “künstlerroman” ile adlandırılan romanlar edebiyat sahasından buna örnektir. Bu eserler sanatçı merkezî kişilerin işlendiği, konu olarak sanatın odağa alındığı romanlardır. Sanatın binlerce yıllık dallarından biri olan tiyatroda da sanatsal üretim sürecinin ve sanatçıların işlendiği, sanat sorunlarının irdelendiği görülmektedir. Bununla birlikte sanatın ya da sanatçıların işlediği tiyatro eserlerini karşılamak için künstlerroman benzeri bir terim bulunmamaktadır. Makalemizde bu bağlamda Cumhuriyet dönemi Türk tiyatrosuna sanatçı figürlerinin nasıl yansıdığını, temsil değeri olan, üç piyes üzerinden incelenmiştir. Çalışmamızda Necip Fazıl Kısakürek’in Bir Adam Yaratmak, Haldun Taner’in …Ve Değirmen Dönerdi, Selim İleri’nin Cahide / Ölüm ve Elmas piyeslerini inceleme için ele alındı. Bu piyesler üzerinden farklı sanat dallarından üç sanatçının yaşamını, üretme süreçlerini ve sorunlarını bu üç yazarın nasıl işlediği irdelendi. Bu eserlerden Bir Adam Yaratmak’ta bir yazar, …Ve Değirmen Dönerdi’de bir ressam, Cahide / Ölüm ve Elmas’ta bir oyuncu merkezî kişi olarak karşımıza çıkmaktadır. Seçilen piyeslerdeki bu farklı sanatçı figürlerinin ortak noktası ise sanat hayatlarında ve özel yaşamlarında sorunlar yaşamaları, sanat ile hayat arasında sıkışmalarıdır.Keywords : Cumhuriyet dönemi Türk tiyatrosu, sanatçı figürasyonu, Necip Fazıl Kısakürek, Haldun Taner, Selim İleri