- FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 19
- SPİNOZA FELSEFESİNDE ZORUNLULUK KAVRAMININ TANRI VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMLARI İLE İLİŞKİSİ
SPİNOZA FELSEFESİNDE ZORUNLULUK KAVRAMININ TANRI VE ÖZGÜRLÜK KAVRAMLARI İLE İLİŞKİSİ
Authors : Naciye Atiş
Pages : 99-110
View : 12 | Download : 4
Publication Date : 2015-05-01
Article Type : Research
Abstract :Spinoza, zorunluluk kavramını varlık kavramını açıklamak için kullanır. Bunun nedeni zorunluluğun varlığın doğası ile ilgili olduğunu düşünmesidir. Bu açıklama zorunlu varlık tanımını ortaya koyar. Zorunlu varlık, zorunlu olarak var olandır. Bir şeyin zorunlu olarak var olması doğasının belirlemesinin sonucudur. O halde varlığın var olma nedeni, doğasıdır. Varlığın doğası, varlığın kendisinden başka bir nedene bağlı olmadan var olmasının nedenidir. Spinoza felsefesinde varlığın kendi doğasından başka bir nedene bağlı olmadığı kabulü, varlığın özgür varlık olarak tanımlanmasıdır. Görüldüğü gibi zorunluluk kavramının varlığın doğası ile ilgisi, varlığın zorunlu ve özgür varlık olarak tanımını ortaya koyar. Spinoza, zorunluluk kavramının doğasının ilgili olduğu varlığın Tanrı olduğunu söyler. Bunun nedeni sadece Tanrı’nın doğası gereği kendinden başka bir nedene bağlı olmayan varlık olmasıdır. Spinoza’nın bu söylediği de zorunluluk kavramının varlığın doğası ile ilgili olduğunun kabul edilme nedenini açıklar. Bu kabulün nedeni sadece Tanrı’nın varlığının doğasının zorunlu olduğunu göstermek içindir. Bu da Spinoza felsefesinde zorunluluk kavramının Tanrı’nın, zorunlu ve özgür varlık olarak ispatı için kullanıldığını gösterir. Bu ispat, zorunluluk ve özgürlük kavramlarının, zorunlu olmak ve özgür olmak olarak sadece Tanrı’nın varlığı için söz konusu olduğunu ifade eder ve Spinoza felsefesinde iki sonuca neden olur. Birincisi Tanrı’nın varlığının zorunluluk kavramı içerisine yerleştirilmesidir. İkincisi de özgürlük kavramının zorunluluk kavramının sonucu olmasıdır. Söz konusu iki sonuç, Spinoza felsefesinde zorunluluk kavramının varlık açıklamasındaki önemini gösterir. Bu nedenle bu yazının amacı, zorunluluk kavramının Spinoza felsefesindeki önemi ve kullanılma nedenini, Tanrı ve özgürlük kavramları ile ilişkisi temelinde anlamaya çalışmaktır.Keywords : zorunluluk, Tanrı, varlık, öz, determinizm, özgür varlık