ÇAĞDAŞ TÜRK LEHÇELERİNDE /ñ/ SESİ
Authors : Veysel Ibrahim Karaca, Ahmet Buran
Pages : 57-68
Doi:10.18069/firatsbed.1370073
View : 47 | Download : 31
Publication Date : 2024-01-26
Article Type : Research
Abstract :Türkçenin tartışmalı seslerinden biri olan /ñ/ sesi temas derecesi, artlık-önlük, ses birim olup olmama, birincil olup olmama ve birleşik bir ses olup olmama gibi durumlar açısından birçok araştırmacının konu edindiği bir sestir. Söz konusu ses Türkçenin ilk yazılı metinlerinden itibaren çeşitli oranlarda tespit edilebilmektedir. /ñ/ sesi harf olarak da özel işaretlendirmeler ile Türkçe metinlerde tarihî dönemlerden çağdaş dönemlere kadar görülebilmektedir. Ayrıca /ñ/ ünsüzü Altay dillerinin birçoğunda çeşitli varyantlarıyla örneklendirilebilen bir sestir. Söz konusu çalışma damak ünsüzlerinden biri olarak tanımlanan bu ünsüzün Çağdaş Türk lehçelerindeki durumunun Eski Türkçe dönemiyle karşılaştırmalı olarak incelenmesi üzerine kurulmuştur. Eski Türkçe döneminde söz konusu sesi bünyesinde bulunduran sözcükler belirlenerek bu ünsüzün söz başında, söz içinde ve söz sonundaki durumları Oğuz, Kıpçak Kuzey Doğu ve Karluk grubu Türk lehçelerinde eş zamanlı ve karşılaştırmalı bir yöntemle incelenmiştir. İnceleme söz konusu lehçelerin yazı dilleri üzerine kurgulanmış bir fonetik çalışma olup söz konusu lehçelerin ağızları çalışmanın kapsamında bulunmamaktadır. Çalışmada ulaşılan sonuçlar \"Sonuç\" bölümünde maddeler hâlinde belirtilerek söz konusu seslerin durumu tablolar ile şematik olarak gösterilmiştir.Keywords : Çağdaş Türk Lehçeleri, Ünsüzler, Damak Ünsüzleri, Ses Değişmeleri, Geniz Ünsüzleri