- Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 32 Issue: 3
- KARLIOVA HAVZASI VE ÇEVRESİNİN (BİNGÖL) JEOMORFOLOJİSİ
KARLIOVA HAVZASI VE ÇEVRESİNİN (BİNGÖL) JEOMORFOLOJİSİ
Authors : Vedat Avci, Halil Günek
Pages : 877-894
Doi:10.18069/firatsbed.1138027
View : 15 | Download : 3
Publication Date : 2022-09-21
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada Karlıova Havzası ve çevresinin genel jeomorfolojisi değerlendirilmiş, fay zonlarında belirlenen alt havzalara morfometrik indisler uygulanmış ve çizgisellik analizi yapılmıştır. Anadolu Levhası’nın en doğu ucunda yer alan Karlıova Havzası, ülkemizin neotektoniğinde önemli bir yere sahiptir. Havza, Kuzey Anadolu Fayı (KAF), Doğu Anadolu Fayı (DAF) ve Varto Fayı’nın kesiştiği ve Karlıova üçlü eklemi olarak adlandırılan alana karşılık gelmektedir. KAF ve DAF’ın farklı doğrultuda hareketine bağlı olarak fay kaması havzası şeklinde gelişen havza, Kuvaterner’de Göynük Çayı’nın geriye aşındırması sonucunda dış drenaja açılmıştır. Neotektonik dönemde dikey yöndeki tektonik hareketlerin de ağırlık kazanmasıyla, güneyde DAFZ, batıda Bahçeköy ve Toklular Fayları boyunca dağlık alanlar yükselerek bugünkü konumlarını almıştır. Bu dönemde yaşanan toptan yükselmeler ve fay tektoniği altında ana jeomorfolojik birimler oluşmuştur. Havza ve çevresinde tektonik jeomorfolojiye ait yer şekilleri ile akarsu vadilerindeki taraçalar dönemsel yükselmeleri göstermektedir. Sayısal analizlere göre çizgisellikler, KD-GB ve KB-GD doğrultusunda yoğunlaşmaktadır. Bu doğrultular, KAF ve DAF’ın doğrultusu ile uyumludur. İndis analizleri havzada KAF ve Bahçeköy Fayı’nın morfolojideki etkisinin DAF’a göre daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır.Keywords : Jeomorfoloji, Neotektonik, Karlıova Havzası, Kuzey Anadolu Fay Zonu (KAFZ), Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ)