- Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 32 Issue: 2
- 19. YÜZYIL SONLARI VE 20. YÜZYIL BAŞLARINDA DERSİM VE YAKIN ÇEVRESİNDE DERSİM AŞİRETLERİ VE ERMENİ İ...
19. YÜZYIL SONLARI VE 20. YÜZYIL BAŞLARINDA DERSİM VE YAKIN ÇEVRESİNDE DERSİM AŞİRETLERİ VE ERMENİ İLİŞKİLERİ ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME
Authors : Erhan Taş
Pages : 807-816
Doi:10.18069/firatsbed.1009156
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2022-05-24
Article Type : Research
Abstract :Dersim coğrafyasında Müslümanların yanı sıra Hristiyan Ermenilerin de yaşaması sancağa din, mezhep ve ırk bakımından heterojen bir özellik kazandırmıştır. Birbirinden farklı bu gruplar yakın ilişkilere sahip olmamışsa da aralarında kitlesel çatışmalar da yaşanmamıştır. Fakat 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bölgede çıkarı olan devletlerin kışkırtmalarının etkisinde kalan Ermeniler, milliyetçilik faaliyetlerine girişerek komite eylemleri yürütmüştür. Böyle bir siyasi atmosferin oluşmasında Rusya ve İngiltere başta olmak üzere birçok devletin Vilayet-i Sitte denilen ve Dersim’in de dâhil olduğu Osmanlı topraklarında bir Ermenistan devleti kurma politikası etkili olmuştur. Sancağın coğrafi ve toplumsal özelliklerinden dolayı Osmanlı Devleti Dersim’de tam hâkimiyet kuramamıştır. Sosyal yapının en etkili bileşeni olan aşiretler, otorite boşluğundan yararlanarak silahlı çeteleri aracılığıyla gasp ve soygun eylemleri gerçekleştirmeye devam etmiştir. Aşiretlerin temel amacı maddi kazanç elde etmek olduğu için soyulabilecek mala sahip olan herkes saldırıların hedefi olmuştur. Bu da aşiret çetelerinin bölgedeki Müslümanlara ve Hristiyan Ermenilere saldırmasının temel sebebini oluşturmuştur. Arşiv belgelerine dayalı olarak hazırlanan ve sebep sonuç ilişkisini esas alan bu çalışmada, 19. yüzyıl sonları ile 20. yüzyıl başlarında Dersim sancağında Ermenilerle bağlantılı olarak yaşanan hadiseler ve etkileri değerlendirilmiştir.Keywords : Gasp, Dersim sancağı, Ermeniler, Dersim aşiretleri, milliyetçilik