- Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 32 Issue: 1
- MİHRİŞAH VALİDE SULTAN’IN 1798-1805 YILLARI ARASI HAS GELİRLERİ VE HARCAMALARI
MİHRİŞAH VALİDE SULTAN’IN 1798-1805 YILLARI ARASI HAS GELİRLERİ VE HARCAMALARI
Authors : Eşref Temel
Pages : 335-348
Doi:10.18069/firatsbed.994559
View : 4 | Download : 1
Publication Date : 2022-01-18
Article Type : Research
Abstract :Sultan III. Mustafa’nın (1757-1774) başkadını ve Sultan III. Selim’in (1789-1807) de annesi olan Mihrişah, Osmanlı Devleti’nde 1789-1805 yılları arasında valide sultanlık yapmıştır. Mihrişah padişahtan sonra en fazla gelire sahip olmuştur. O, literatürde daha çok "nazik, hayırsever ve dindar” olarak tanıtılmıştır. Genelde yaptığı hayratla anılmıştır. Bu çalışma ile valide sultanın, vakıf gelirleri ve giderleri dışında, has gelirleri ve bunları harcama yerleri arşiv belgeleri doğrultusunda incelenmiştir. Mihrişah’ın kendisi, çalışanları, hanedan çevresi, fakirler ve devlet için yaptığı harcamalar üzerinden sosyo ekonomik durumu ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Literatürde denildiği gibi bir şahsiyet olup olmadığı test edilmiştir. Mihrişah özelinde diğer valide sultanların hayatına da ışık tutulmak istenmiştir. Çalışma, Mihrişah’a ait 1213-1220/1798-1805 arasına tarihlenen yaklaşık sekiz yılın, 21 ay hariç, gelir giderlerini kapsamaktadır. Mihrişah’ın gelirini harcadığı yerlere ve harcama tercihlerine bakarak onun nazik, dindar ve hayırsever kişiliğinin yanında zarif de olduğu iddia edilebilir. Bu çerçevede gelirinin büyük bir bölümünü hayrat için kullandığı, kazancının kalanıyla da bulunduğu mekân ve giyim kuşamı için harcama yaptığı söylenebilir. Söz konusu dönemde borç verdiği halde herhangi bir borç almamıştır. Osmanlı hanedanın devamı için çok çaba sarfettiğini ve oğlunun her yönden destekçisi olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca özellikle dinî, örfi ve hareme ait törenleri teşrifat kuralları çerçevesinde, padişaha benzer şekilde, yaptığı iddia edilebilir.Keywords : Osmanlı Devleti, Hayırsever, Dindar, Zarif, Teşrifat