- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Cilt: 11 Sayı: 1
- İbn Kemmûne’nin Nefsin Ezelî ve Ebedî Olduğunu İspatlamada Kullandığı Deliller
İbn Kemmûne’nin Nefsin Ezelî ve Ebedî Olduğunu İspatlamada Kullandığı Deliller
Authors : Ersan Türkmen
Pages : 258-282
Doi:10.51702/esoguifd.1397676
View : 106 | Download : 87
Publication Date : 2024-03-15
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada İbn Kemmûne’nin nefsin kıdemi ve sonsuzluğu kanıtlamak için kullandığı deliller incelenmektedir. İbn Kemmûne felsefenin çeşitli alanlarında şerh ve telif mahiyetinde çok sayıda eser kaleme almıştır. Bu eserlerin çoğunda da nefs konusundan söz etmiştir. Filozofun telif ettiği eserlerinin içeriği dikkate alındığında, özellikle bu konuda İşrâk felsefesinden etkilenmiş, Meşşâî yönelime sahip bir düşünür olduğu söylenebilir. Fakat o, nefsin kadim olduğunu söyleyerek Meşşâi filozoflardan ayrılmaktadır. Esasında bu düşünce Eflatûncu bir düşünce olsa da İbn Kemmûne düşüncesini Meşşâî yöntemlere bağlı kalarak savunmaya çalışmıştır. Filozof düşüncesini ispatlamak için de Ezeliyyetü’n-nefsi ve bekâuhâ ve ebediyyetü’-nefs ve bekâuhâ ve besatatuhâ adlı iki risalesini yazmıştır. Söz konusu eserlerde filozofun özgün olduğunu iddia ettiği kanıtı, birçok mukaddimeden oluşsa da aslında nefsin mizaç ve bileşik olmaması düşüncesi üzerine kuruludur. Bu sebeple filozof öncelikle kanıtının dayandığı iddiaları ispatlar. Nefsin basit olduğunu ispatladıktan sonra da illetinin basit olmasının gerekli olduğunu ifade eder. Bu şekilde nefsin yakın nedeninin basit, kadim ve zorunlu olan ilk illet olduğunu ileri sürer. Buna bağlı olarak da filozof “malul illetiyle kaimdir” kaidesine dayanarak nefs kadim olduğunu söyler. Aynı kaideden dolayı da nefsin ezelî olduğunu ileri sürer.Keywords : İslam Felsefesi, Meşşâîlik, Nefsin kıdemi, İbn Kemmûne, Ezeliyyetü’n-nefsi ve bekâuhâ.